Culinary Zinema, zinema eta gastronomia elkartzen dituen Donostia Zinemaldiko saila, zazpi filmez osatuta egongo da zazpigarren edizioan, eta Asiako eta Europako gastronomietan oinarritutako istorioak ekarriko dizkigu. Amaiera-filmak Michael Winterbottomen sinadura darama. Zuzendari onenaren Zilarrezko Hartzaren (In This World) eta Zilarrezko Maskorraren (Genova) irabazleak The Trip to Spain aurkeztuko du Steve Coogan eta Rob Brydonekin batera.
Inaugurazio-filmak, Michelin Stars - Tales from the Kitchen izenburupean, Michelin gidaren handitasun eta miseriei heldu die, gastronomiaren urrezko aro honetan. Rasmus Dinesen izan da zuzendaria, beste lan hauek egin ondoren: Det forbudte landshold (The Forbidden Team), Tibeteko lehen futbol talde nazionalari buruzkoa; Verdens bedste kok (World´s Finest Chef), Rasmus Kofoed daniar sukaldariak Bocuse d’Or lehiaketa irabazi zuela harturik ardatz; eta Star Chefs telesail dokumentala, Michelin izarrak dituzten jatetxeei buruzkoa.
Laura Collado Justin Webster (Muerte en León eta El fin de ETA, Zinemira 2016) zuzendariarekin lan egin zuen Al Jazeeraren People & Power sailean. Jim Loomis, bestalde, BBC, ARTE eta CNNren ekoizpenetako argazki-zuzendaria eta muntatzailea izan da. Elkarrekin, Constructing Albert film luzea zuzendu dute, “munduko sukaldari gutxietsienaren” inguruan -hau da, El Bulli jatetxearen sortzailearen anaia, Albert Adriá-.
E il cibo va / Food on the Go filmean, erbesteko sukaldaritza italiarraren tradizioan sakondu du Mercedes Córdovak, milioika emigrante italiarrek Argentinara diaspora egin eta ehun urtera. Aurrez, Acá nunca está nublado film labur saritua zuzendu zuen.
Halaber, Ofir Raul Graizer zuzendariaren lehen film luzea da The Cakemaker. Haren film laburra, La discotheque, 2015eko Canneseko Errealizadoreen Hamabostaldian proiektatu zen. Filma Alemania eta Israel arteko koprodukzioa izan da eta Karlovy Varyn lehiatu zen. Alemaniar pastelgile gazte baten istorioa kontatzen du; haren maitalearen heriotza dela eta, Jerusalemera joango da erantzunen bila.
Koki Shigenok, telebistarako dokumentalen zuzendari beteranoak, bere lehen film luzea egin du, Ramen Heads, eta Hot Docs (Canadian International Documentary Film Festival) jaialdirako aukeratu dute. Japoniako gaur egungo ramen erregea, Osamu Tomita, gidari duela, hamabost hilabetez arakatuko ditu plater horren maisuen eta haren jarraitzaile-samalden bizitzak.
Masakazu Fukatsu film luzearen arloan estreinatu da Papa no obento wa sekaiichi / Dad's Lunch Box filmarekin. Aita-alaba batzuen benetako historiari buruzkoa da -sare sozialetan biral bihurtu zen-; bentoak, Japonian bazkaria eramateko erabiltzen den kutxak, batzen ditu biak.
Michael Winterbottom Zinemaldiaren atzera begirako baten gaia izan zen 2003an eta Sail Ofizialean lehiatu zen Nine Songs (2004, argazki-onenaren saria), Tristam Shandy: A Cock and Bull Story (2005) eta Genova (2008, zuzendari onenaren Zilarrezko Maskorra) filmekin. Tribecarako hautatua izan den The Trip to Spain filmarekin Culinary Zineman parte hartzen duen lehen aldia da. The Trip eta The Trip to Italy filmen ondoren, berriz aritu da Steve Coogan (Philomena) eta Rob Brydon (Would I Lie to You?) antzezleekin batera, Espainian zehar kostalde atlantikotik mediterraneora egindako errepide-bidaia batean sei lekutan jan dituzten sei otordu xehatzeko.
Aurreko urteetan bezala, filmaren edukiekin lotura duen afari batekin osatuko da emanaldiaren esperientzia. Hiru sukaldari arduratuko dira inaugurazioko afariaz: Elena Arzak, hiru Michelin izardun Donostiako Arzak jatetxekoa; Latinoamerikako emakumezko sukaldari onena hautatua izan den Kamilla Seidler, La Paz-eko Gustu jatetxekoa; eta Alain Weissgerber, Schützen am Gebirge (Austria) herrian dagoen Taubenkobel jatetxekoa. Rubén Trincadok, Donostiako Mirador de Ulía jatetxekoa, Daniel Lópezek, Donostiako Kokotxa-koa, eta Kepa Txapartegik, Hondarribiako Alameda-koa, Constructing Albert filmean oinarrituko dute afaria. Mutsuo Kowaki japoniar sukaldariak bento-kutxa fina prestatuko du Papa no obento wa sekaiichi / Dad's Lunch Box filmeko istorioaren omenez. Ramen Heads filmarekin lotutako afaria Osamu Tomitak berak, Japoniako ramen-sukaldari ospetsuenak, prestatuko du. Andrea Tumbarellok, Don Giovanni jatetxeko sukaldariak -sukaldaritza italiarraren erreferentea Madrilen-, E il cibo va filmean ageri den erbesteko janaria iradokiko du. Tomás Kalika, Buenos Aireseko Mishiguene jatetxean munduko sukaldaritza judutarraren errezeten ondarea berreskuratzen duen sukaldaria, eta Ni neu jatetxeko Mikel Gallo The Cakemaker filmean oinarrituko dira. Afari hori izan ezik, Ni neu jatetxean egingo baita, gainerako guztietan Basque Culinary Center izango da anfitrioia. Azkenik, Enrique Fleischmann mexikar sukaldariak, Txoko Getaria eta Bidaniako Bailara jatetxeen jabeak, eta nöla (Sigüenza) jatetxeko sukaldariak, Jorge Maestrok, batera prestatuko dute amaierako afaria. Txoko eta nöla The Trip to Spain filmean ageri diren jatetxeetako bi dira.
Emanaldira eta afarira joateko sarrerak irailaren 4an jarriko dira salgai, goizeko 9:00etatik aurrera, 70 euroan, Zinemaldiaren eta Kutxabanken web-orrien bitartez. Filmak soilik ikusteko sarrerak irailaren 17tik aurrera jarriko dira salgai, 7,20 euroan.
Culinary Zinema saila Nespressok babesten du.
Gizadia janariarekin obsesionatuta dagoen une batean –plater guztiei argazkiak ateratzen, sukaldariak miresten, sare sozialetan jandakoaz harrotzen–, dokumental honek, gainazaletik harago joan, eta ikuspegi sakon, zintzo eta garrantzitsua ematen du Michelin izarrak dituzten sukaldari eta jatetxeen munduari eta egunerokoari buruz. Sukaldaritzako tenplu sorta handi bateko istorioak kontatu, eta Michelin gidaliburuaren handitasun eta miseriak jorratuko ditu, gastronomiaren urrezko aro honetan.
Thomas alemaniar pastelgile gazteak maitasun-harreman bat du Oren israeldarrarekin, Berlinera negozio-bidaia ugari egiten dituen gizon ezkondu batekin. Oren Israelen hilko da, auto-istripu batean; orduan, Jerusalemera bidaiatuko du Thomasek, haren heriotzari erantzuna bilatzeko. Identitate sekretua erabiliz, Thomas bere maitalearen alargun berriaren bizitzan infiltratuko da. Anat du izena, eta hark gobernatzen duen sukalde-laguntzaile izatera iritsiko da Thomas.
Gaur egun, Japonian, Osamu Tomita da ramenaren erregea. Bere munduaren sakonenera eramango gaitu, zopa eta fideo ezin hobeak prestatzeko hurbilketa obsesiboan egiten dituen urrats guzti-guztiak erakusteko, eta osagai onenak bilatzeko ahalegin nekaezina azaltzeko. Dokumental honek Japoniako ramen-maisu handienen eta haien zale amorratu ugarien bizitzako 15 hilabete erregistratzen ditu.
Gizakiak elikatzeko modu berrien bila egiten dituen joan-etorrien emaitza da kultura gastronomikoa. Horren erakusgarri da italiar gastronomiak, migrazio-prozesu handiekin batera, Amerikara egindako bidaia. Ia ehun urte igaro direla, italiar gastronomiaren urratsetan eta New York nahiz Buenos Airesera egindako bidaian atzera eginik, erbesteratutako italiar sukaldaritzaren tradizio berriaren sorrerara iritsiko gara. Zer-nolako lotura gordetzen du bere jatorriko herrialdearekin? Hitz egin al dezakegu Italiaz kanpo italiar sukaldaritzaz?
Bento (janari-kutxatxoa) batek lotutako aitaren eta alabaren benetako istorio hunkigarria da hau. Institutuan emandako hiru urteetan, aitak egunero prestatutako bentoa jaten zuen alabak. Institutuaren azken egunean, aitak prestatu zion lehen bentoaren argazkia aurkitu zuen, ohar batekin. Istorioaren ondorioz txio bat argitaratu zuen alabak, eta Twitterren 350.000 lagun utzi zituen negar-zotinka. Mezua 80.000 alditan baino gehiagoan birtxiokatu zen, eta 260.000 'like' lortu zituen.
XXI. mendearen hasieran, El Bulli jatetxeak gastronomiaren mundua irauli, eta goi-sukaldaritzaren errege bihurtu zuen Ferran Adrià chefa. Arrakasta horren atzean sormen handiko jenio ezezagun bat gordetzen zen: Ferranen anaia txikia, Albert. 2013an, Albert Adrià munduko chef gutxietsiena zela iritzi zen. Enigma, haren inperio gastronomikoaren altxorra, helburu argi eta garbi batekin ireki zen: munduko jatetxe onenetakoa bihurtzea. Horixe da Alberten ahalegina, El Bulli mitikoaren itzalpetik atera eta sukaldari handien panteoian sartzeko.
Michael Winterbottom hirugarrenez itzuli da errepidera Steve Coogan eta Rob Brydon-ekin batera, The Trip eta The Trip to Italy filmen arrakastaren ondoren. Sei otordu sei leku desberdinetan, Espainian zeharko errepide-bidaia batean, kostalde atlantikotik mediterraneora arte; bidean, Kantabria, Euskadi, Aragoi, Errioxa, Gaztela-Mantxa eta, amaitzeko, Andaluzia bisitatuko dituzte. Stevek 50 urte bete ditu dagoeneko eta maitasun bila jarraitzen du: bere neska ohiarekin, Mischa-rekin, itzuli nahi du, baina hura beste gizon batekin dago. Roben aktore lanbidea arrakastaz arrakasta doa, eta familiako bizitzak atsegin handia ematen dio (beste haur bat izan du Stevek azkenekoz ikusi zuenetik). Stevek telebista sail bat protagonizatu berri du Estatu Batuetan, sukaldari gisa, eta Espainiako jatetxeen erreseina sorta bat egiteko eskatu diote, programa sustatzeko. Ohiko moduan, Robek egunkarietarako artikuluak idatziko ditu, oraingoan On Kixote erabiliz inspirazio gisa. Stevek, aldiz, asmo handiagoko liburu bat idaztea espero du, bidaia honetan eta Espainian aurrez bizitako esperientzietan oinarrituta. Orwell, Hemingway eta Laurie Lee idazleen moduko tradizioan irudikatzen du bere burua. Izan ere, Oscar sarietarako izendatutako idazle bat da Steve orain.
Datak - Filma
|
Jatetxea
|
Sukaldariak
|
|||
|
|||||
Inaugurazioa. Larunbata 23
MICHELIN STARS - TALES FROM THE KITCHEN |
Basque Culinary Center
|
Elena Arzak, Kamilla Seidler, Alain Weissgerber
|
|||
|
|||||
Igandea 24
THE CAKEMAKER |
Ni Neu
|
Tomás Kalika & Mikel Gallo
|
|||
|
|||||
Astelehena 25
RAMEN HEADS
|
Basque Culinary Center
|
Osamu Tomita
|
|||
|
|||||
Asteartea 26
IL CIVO VA / FOOD ON THE GO
|
Basque Culinary Center
|
Andrea Tumbarello
|
|||
|
|||||
Asteazkena 27
PAPA NO OBENTO WA SEKAIICHI / DAD´S LUNCH BOX
|
Basque Culinary Center
|
Mutsuo Kowaki
|
|||
|
|||||
Osteguna 28
CONSTRUCTING ALBERT
|
Basque Culinary Center
|
Rubén Trincado, Daniel López, Kepa Txapartegi
|
|||
|
|||||
Klausura. Ostirala 29
THE TRIP TO SPAIN
|
Basque Culinary Center
|
Enrique Fleischmann & Jorge Maestro
|
|||
|
Sukaldaritzako elitearekin ikasi eta lan egin ondoren (Elena Arzak Donostian, Joel Robuchon Parisen, Tantris Munichen eta Wolfgang Puck Los Angelesen), Alain Weissgerber frantses sukaldariak bere lehen jatetxea ireki zuen, Blaue Gans, Wiedenen (Austria), eta 2005ean bere lehen Michelin izarra jaso zuen. 2010ean sute batek Blaue Gans suntsitu ondoren, Taubenkobel jatetxera batu zen: Austriako jatetxe onenetakoa da. Lau urteren ondoren, negozioaren agintea hartu zuen. Taubenkobelen eman dituen urte hauetan, bere estilo antzemangarria garatu eta findu du Weissgerberrek. Eskualdekoa inspirazio-iturri duen sukaldaritza, bertako barietateak bereziki azpimarratzen dituena. Bere ahaleginei esker, bi Michelin izar lortu ditu eta 2014an World's 100 Best zerrendan sartu zen.
Gastronomiak beti izan du presentzia handia Andrea Tumbarello siziliarraren bizitzan. 2005eko gau batean Madrilgo Don Giovanni jatetxera afaltzera joan zen. Pastaren kalitate txarrak harrituta, jabearekin hitz egiteko eskatu zuen, eta hark lokala eskualdatzea eskaini zion. Hilabeteren ostean Tumbarellok jatetxea zuzentzen zuen, eta azkenean jabetzan eskuratu zuen trattoria. Gaur egun, Madrilgo sukaldaritza italiarraren erreferente da Don Giovanni. Nahikeriarik gabeko eremu horretan, gozotasunez prestatutako gastronomia sinplearen benetakotasuna darie platerei. Tumbarelloren jatetxeak hainbat sari irabazi ditu, besteak beste, Repsol gidako bi eguzkiak, eta 2012an Madrilgo jatetxe italiar onenaren saria jaso zuen.
Daniel López Luis Irizarren eskutik ikasitako beste chef sonatu bat da. Lópezek 27 urte besterik ez zituenean ireki zuen Donostiako Alde Zaharreko Kokotxa jatetxea. Handik sei urtera, lehenengo Michelin izarra jaso zuen jatetxeak, eta gaur egun ere eusten dio izarrari, sukaldaritza zintzo eta lurraldean errotua eskainiz.
Elena Arzak betidanik izan du argi sukaldaritzan zuela bokazioa; izan ere, bere familian tradizio handia du gastronomiak, haren birraitonetara arte atzera egin daitekeenez. Schweizerische Hotelfachschule Luzern ostalaritza-eskolan (Suitza) jaso zuen prestakuntza, eta Europa osoko establezimenduetan aritu da lanean: besteak beste, La Gavroche (Londres), Vivarois (Paris), Louis XV (Monte-Carlo), Antica Hosteria di Ponte Cassineta (Lugano), Pierre Gagnaire (Paris) eta El Bullin (Rosas). Ibilaldi luze horren ondoren bere familiaren jatetxean hasi zen lanean; hau da, Arzak jatetxe hiru Michelin izardun eta guztiz ezagunean. Gaur egun, bere aitarekin batera zuzentzen du jatetxea.
Sona handiko sukaldariekin urtetan ikasi ondoren –adibidez, Iñaki Agirre, Karlos Arguiñano, Juan Mari Arzak eta Paul Bocuse– eta zazpi urtez Pedro Subijanaren Akelarre jatetxean bigarren sukaldari izan ostean, Enrique Fleischmannek aro profesional berria abiarazi zuen Txoko Getarian, produktua, zaporea eta tradizioa errespetatuz gaurkotutako herri-sukaldaritza eskaintzen duen familia-jatetxe batean. Bere bigarren proposamena Bailara Restaurant da, Iriarte Jauregia Hotelean: berrikuntza, abangoardia eta zaporearen aldeko apustu bat da. Bi proiektuei esker, sukaldari berri onenaren 2014ko Madrid Fusión sarirako izendapena eta urteko jatetxe onenaren 2016ko Más Gastronomia Jóvenes Valores saria lortu ditu.
Jorge oso gaztetan hasi zen sukaldean lanean. Sukaldaritza-ikasketak amaitu ondoren, Kataluniako eta Euskadiko jatetxeetan zabaldu zituen bere ezagutzak hasieran. Sukaldari handiekin lanean emandako urteetan behar besteko eskarmentua eta ezagutzak bereganatu zituen, ondoren bakarkako ibilbideari ekitea erabakitzeko moduan. Horrelaxe sortu zen nöla, Siguenzan. Gaztelako lurraldeak presentzia handia du haren kartan, eta bertan ez dira inoiz falta eremu horretan hain ugariak diren ehiza-platerak edo inguruetako perretxiko eta trufak.
Jatorriz daniarra, Kamilla Seidler Latinoamerikako emakumezko sukaldari onena hautatua izan zen 50 Best atariarengatik, munduko jatetxe onenak aukeratzen dituena. Seidler, Boliviako La Paz-en kokatuta dagoen Gustu jatetxearen arima da. Gustu Latinoamerikako jatetxe onenen zerrendan 14. postuan dago. Gustu-n Seidlerrek guztiz boliviarrak diren platerrak esploratu eta egiten ditu. Talentu gastronomikoak eta gizartearekiko konpromisuak lurraldeko sukaldari onenetakoa izatearen ospea eman diote.
Txapartegi anaiek, Mikel, Gorka eta Kepak, Hondarribiko Alameda jatetxea zuzentzen dute. Kepa eta Gorka arduratzen dira sukaldeaz. Familia enpresa bat da, 1942an jaioa, eta dagoeneko hiru belaunaldi hartu ditu berean. Erroak dituen sukaldaritza eguneratua egiten dute, produktuari errespetu handiena agertuz, eta horrexegatik irabazi dute lehenengo Michelin izarra.
Mikel Gallok aparteko bi eraikinetan garatu du bere jardunaren zati handi bat: Bilboko Guggenheim museoan eta Kursaal Kongresu Jauregian. Kursaaleko sukaldeetan bederatzi urte eman ondoren beste norabide bat hartu zuen haren ibilbideak, eta Bixente Arrietarekin batera (IXO Group) sukaldaritza-kontzeptu berri bat aurkeztu zuen: Nineu jatetxea, Kursaal Kongresu Jauregian, proposamen gastronomiko berritzailea mahaigaineratu eta goi-sukaldaritza gizarteari hurbiltzen diona.
Japonia hegoaldean jaio zen eta 20 urterekin hasi zen sukaldari-lanbidean, Heisei eskolan. Ondoren, Tokioko Aoyagi eta Ryugin jatetxeetan hobetu zuen bere prestakuntza, hamar urtez (gaur egun, Michelin izarra dute bi jatetxeok). Indonesian aritu zen gero lanean, baita Bartzelonako Matsu jatetxean ere, eta handik abiatu eta jarraian Bartzelonan handitu zuen bere esperientzia, Espai Kru, Fonda Sala eta Koy Shunka jatetxeetan, 20 urteko eskarmentua zuenean bere proiektua martxan jarri aurretik: sukaldari pribatua eta sukaldaritza tradizional japoniarraren ahokularia izatea.
Bere Tsukemen ramen famatuarekin lautan irabazi du Japoniako ramen onenaren saria; hamar jatetxe ditu eta goizeko seitatik hasten dira jende-ilarak, eta plater horri buruzko liburu baten egilea da: ukaezina da Osamu Tomita ramenaren erregea dela.
Hainbat jatetxe igaro ditu: Alde Zaharreko Kokotxa jatetxea Muguruzarekin, Martín Berasateguiren Bodegón Alejandro, Hondarribiko Abarka… eta bere prestakuntza zabaldu du Landetako Didier Garbage, Pariseko La Perouse eta Genevako Labota jatetxeetan. Baina, zalantzarik ez da, bere amona Faustina Zalduak eta bere aita Mitxelek piztu dute sukaldearekiko duen zaletasun handia, Mari Carmen Trincadorekin batera, hamarkada luzez egon baitira Mirador de Ulía jatetxearen buruan. Beraz, jatetxeko hirugarren belaunaldia da Rubén. 2006an sukaldaritza ñimiñoaren Martín Berasategui-Alcorta saria eskuratu zuen, eta 2010ean bere lehenengo Michelin izarra.
Buenos Airesen kokatua eta Jerusalemen (Israel) ikasia, munduko sukaldaritza judutarreko errezeten ondarea berreskuratzen du Tomás Kalikak berak 2014an irekitako Mishiguene jatetxean (Buenos Aires). Mishiguenek abangoardiako janari judutarra zerbitzatzen du: haren hitzetan, immigranteen sukaldaritza da. Mishiguene, yiddishetik itzulita, ero gozagarri eta xarmagarriei esaten zaie, maitekiro.