Cannesko zinema-jaialdiaren Urrezko Palma, Epaimahaiaren Sari Nagusia, zuzendari onenaren saria eta Urrezko Kamera eta Veneziako Mostran programatutako lanetako ugari egongo dira Donostia Zinemaldiaren 73. edizioko Perlak saila osatuko duten hamasei film luzeen artean. Olivier Assayas, Noah Baumbach, Kaouther Ben Hania, Yorgos Lanthimos, Richard Linklater, Kleber Mendonça Filho, François Ozon, Hlynur Pálmason, Jafar Panahi, Raoul Peck, Paolo Sorrentino, Joachim Trier eta Rebecca Zlotowskiren film luze berriekin batera, Guillermo Galoe, Hasan Hadi eta Maïlys Vallade eta Liane-Cho Hanen lehen lanek hartuko dute parte sailean. Guztiak lehiatuko dira Donostia Hiria Publikoaren Saria eskuratzeko.
Cannesko lehiaketa ofizialean estreinatu ondoren, Nouvelle Vaguek emango dio hasiera sailari; Richard Linklaterrek (Houston, 1960) Frantziako zinema-korronte ospetsuari eta 1959an Jean-Luc Godarden À bout de souffle filmaren ekoizpenari egindako omenaldia da filma. Estatubatuarrak Before Sunrise (1995; zuzendari onenaren Zilarrezko Hartza Berlinalen), Before Sunset (2004) eta Before Midnight (2013) lanez osatutako trilogia ospetsua ere zuzendu du. Halaber, Dazed and Confused (1993) eta Waking Life (2001) Very Funny Things. Amerikar komedia berria eta Animatopia. Animaziozko zinemaren bide berriak atzerabegirakoetan programatu ziren, hurrenez hurren, eta Boyhood (2014) filmak FIPRESCI Sari Nagusia jaso zuen Donostian, baita zuzendari onenaren Zilarrezko Hartza ere Berlinalen. Nouvelle Vaguez gain, Blue Moon (2025) ere estreinatu du aurten, Andrew Scotti antzeztaldeko gizonezko aktore onenaren Zilarrezko Hartza eman ziona Berlinalen.
Horrez gainera, lehiaz kanpo programatu zen Cannesen Vie privée / A Private Life, Perlak sailari amaiera emango dion filma. Pelikulan, bere pazienteetako baten heriotza ikertzen duen psikiatra baten rola egiten du Jodie Fosterrek. Daniel Auteuil, Virginie Efira, Matthieu Amalric eta Vincent Lacoste antzezleek ere parte hartu dute Rebecca Zlotowskiren (Paris, 1980) lan berri honetan. Egilearen aurreko filmak Cannesko Semaine de la Critique (Belle epine, 2010), Un Certain Regard (Grand Central, 2013) eta Quinzaine des Réalisateurs (Une fille facile, 2019) ataletan erakutsi izan dira, baita Venezian ere, Mostran erakutsi baitzuen Planetarium (2016, lehiaz kanpo) eta haren sail ofizialean lehiatu baitzen, berriz, Les enfants des autres (2022) filmarekin. Emmanuelle (Audrey Diwan, 2024) filmaren gidoigilea ere izan da, iaz Donostiako Sail Ofiziala inauguratu zuen filmarena, hain justu.
Paul Dano, Jude Law, Alicia Vikander, Jeffrey Wright eta Tom Sturridge dira Olivier Assayasen (Paris, 1955) Le mage du Kremlin / The Wizard of the Kremlin filmeko protagonistak. Filma –kontatzen diguna artista eta telebista-ekoizle gazte bat nola bihurtu zen Vladimir Putinen aholkulari– Venezian lehiatuko da, eta Mostran jaso zuen, hain justu ere, Assayasek FIPRESCI saria Désordre (1986) izeneko bere lehen lanarekin (geroago, gainera, Donostiako Zabaltegi-Zuzendari Berriak sailean aurkeztu zen). Sari ugari jaso ditu bere filmekin, eta horren adibide dira Fin août, début septembre (1998) –emakumezko aktore onenaren Zilarrezko Maskorra Jeanne Balibarrentzat– eta Personal Shopper (2016), Cannesen zuzendari onenaren saria eman ziona Assayasi. Zinemaldian ere hartu izan du parte beste batzuetan, adibidez, L’heure d’eté (Perlak, 2008), Clean (Kontrauhina: Frantziako zinema berriena atzerabegirakoa, 2004), Après mai (Perlak, 2012) eta WASP Network filmekin, azken hori Venezian estreinatua Penélope Cruzi emandako Donostia Sariaren emanaldi berezi izan aurretik.
Era berean, Noah Baumbachen (New York, 1969) Jay Kelly ere lehiatuko da Venezian; George Clooneyk krisi pertsonala bizi duen zinema-izar handi baten rola egiten du zuzendari eta gidoilari estatubatuarraren azken film luzean, Adam Sandler, Laura Dern, Billy Crudup, Riley Keough, Eve Hewson, Greta Gerwig, Alba Rohrwacher eta Emily Mortimer –gidoigile ere badena– aktoreen partaidetza ere izan duenean; egilearen pelikulak hainbat jaialditan lehiatu izan dira (esaterako Venezian, Sundancen, Cannesen eta Berlinen). The Squid and the Whale (2005), Greenberg (2010), The Meyerowitz Stories (2017), Marriage Story (2019) eta White Noise (2022) lanen egilea ere bada.
Kaouther Ben Hania tunisiarra (Sidi Bouzid, 1977) –2012an Zinema Mugimenduan sailean parte hartu zuena eta, geroago, Zabaltegin Tunis / The Challat of Tunis (2014) lanarekin–, Donostiara itzuliko da Veneziako lehiaketa ofizialean programatutako The Voice of Hind Rajab filmarekin, 2024an Israelgo armadaren eraso batean familiarekin batera eraildako sei urteko neskato gazatar baten benetako kasuan oinarritutako fikzio berri honekin, hain zuzen. Nazioarteko film onenaren Oscar sarirako izendatua izan zen Ben Haniaren The Man Who Sold His Skin (2020) filma, eta film luze dokumental onenerako, berriz, Les filles d'Olfa / Four Daugthers (2023), l'Œil d'Or saria irabazi ondoren Cannesen.
Guillermo Galoek (Madril, 1986) Prix SACD saria irabazi zuen, Cannesko Semaine de la Critique atalean, Ciudad sin sueño / Sleepless City bere lehen film luzearekin; Madrilgo Cañada Real auzoan antzezle ez-profesionalekin filmatu zen pelikula berria, eta agertoki horretan bertan eta pertsonaia berberekin filmatu zuen Galoek, hain zuzen, Aunque es de noche (2023), Cannesko film laburren hautaketa ofizialean bildua eta Zabaltegi-Tabakaleran programatua.
Mamlaket al-Qasab / The President’s Cake filmaren protagonista nagusia neskato bat da, buru-argitasunez jokatu beharko duena Sadam Hussein presidentearen urtebetetze-ospakizunerako derrigorrezko tarta bat prestatzeko, zigor latza pairatu nahi ez badu. Filmak bi sari erdietsi zituen Cannesen: lehen lan onenaren Urrezko Kamera batetik, eta Publikoaren Saria Cannesko Quinzaine des Cinéastes atalean bestetik. Hasan Hadi irakiarra (Bagdag, 1990) –filmaren zuzendari eta gidoigilea– kazetari, ekoizle eta NYUko zinema-irakasle laguntzaile izan da.
Venezian Urrezko Lehoia eskuratzeko lehiatuko den beste filmetako bat Bugonia komedia beltza da, Yorgos Lanthimosen (Atenas, 1973) kolaborazio berria Emma Stone aktore eta ekoizlearekin, Jesse Plemons eta Aidan Delbis izanik beste protagonistak. Zuzendari greziarrak sari hauek jaso ditu, besteak beste: Un Certain Regard saria Kynódontasekin (2009); gidoi onenaren Urrezko Osella Alpsekin (2011); Cannesko Epaimahaiaren Saria The Lobsterrekin (2015); Cannesko gidoi onenaren saria, The Killing of a Sacred Deer lanarekin (2017); eta Veneziako Epaimahaiaren Sari Nagusia eta emakumezko aktore onenaren Volpi Kopa (Olivia Colman) The Favourite filmagatik (2018). Nimic (2019) film laburra aurkeztu zuen Zabaltegi-Tabakaleran, Locarnon estreinatu ondoren, eta Poor Things pelikulak (2023) Veneziako Urrezko Lehoia, lau Oscar eta Donostiako FIPRESCI Sari Nagusia eskuratu zituen; Kinds of Kindnessen (2024) egindako lanari esker, berriz, Jesse Plemonsek gizonezko aktore onenaren saria beretu zuen Cannesen.
Kleber Mendonça Filho brasildarrak (Recife, 1968) zuzendari onenaren saria eta FIPRESCI saria irabazi zituen Cannes lehiaketa ofizialean O agente secreto / The Secret Agent lanarekin. Filmeko protagonista Wagner Mourak gizonezko aktore onenaren saria jaso zuen 1977ko Brasilen semea berriz aurkitu nahi zuen gizon misteriotsu baten rolagatik. Jada parte hartu izan du zuzendariak Cannesen, nola Quinzaine des Cinéastes atalean Vinil verde / Green Vinyl (2004) film laburrarekin, hala Sail Ofizialean, non Aquarius (2016) eta Bacurau (2019) –Juliano Dornellesekin batera zuzendua eta Epaimahaiaren Sariaren irabazlea– aurkeztu baitzituen. Gainera, Retratos fantasmas / Pictures of Ghosts (2023) aurkeztu zuen Frantziako lehiaketaren emanaldi berezien barruan.
Benjamin Voisin, Rebecca Marder, Pierre Lottin, Denis Lavant eta Swann Arlaud dira L'Étranger / The Stranger filmeko aktoreak. François Ozon (Paris, 1967) Venezian lehiatuko da Albert Camusen izen bereko eleberriaren egokitzapen honetan. Zuzendari frantsesak Urrezko Maskorra eta Gidoi Onenaren Saria irabazi zituen Donostian Dans la maison (2012) filmarekin, eta beste film batzuekin ere lehiatu izan da Zinemaldian, zehazki, hauekin: Sous le sable (2000), Le refuge (Epaimahaiaren Sari Berezia, 2009), Une nouvelle amie (2014), Été 85 (2020) eta Quand vient l'automne (2024, taldeko interpretazio onenaren Zilarrezko Maskorra eta Gidoi Onenaren Epaimahaiaren Saria). Ozonen beste lan batzuk Perlak atalean, Zabaltegin eta Kontrauhina edo Incorrect@s atzerabegirakoetan ere programatu izan dira.
Cannes Première sailean Ástin sem eftir er / The Love That Remains filma eman zen, familia baten bizitzako urtebete bineta intimo eta gertakari arraroen medioz harrapatzen duena. Hlynur Pálmason (Hornafjörður, 1984) zinemagile eta artista islandiarrak –irailaren 28ra arte Tabakalerak bakarkako erakusketa bat eskaintzen dionak– Locarnon, Cannesen eta bestelako hainbat zinema-jaialditan parte hartu izan du; Cannesi dagokionez, Un Certain Regard atalean estreinatu zuen Godland (2022), eta film horrekin Zabaltegi-Tabakalera Saria eskuratu zuen geroago, eta sail horretan Nest (2022) film laburra ere erakutsi zuen, Berlinale Speciale atalean izan ondoren. Aurten, Johanna af örk / Joan of Arc –aurtengo bere beste film luzea– aurkeztuko du mundu-estreinaldia gisa.
Jafar Panahi iraniarrak (Mianeh, 1960) Cannesko Urrezko Palma beretu zuen Un simple accident / It Was Just an Accident lanarekin; filmaren abiapuntua aurreikusi ezinezko ondorioak izango dituen gorabehera txiki bat izango da. Besteak beste, sari hauek erdietsi ditu Panahik: Urrezko Lehoia Venezian eta FIPRESCI Sari Nagusia Donostian Dayereh (2000) lanagatik; Berlinaleko Epaimahaiaren Sari Nagusia Offside (2006) filmagatik; Berlinaleko gidoi onenaren Zilarrezko Hartza Pardé / Closed Curtain (2012) pelikulagatik; Berlinaleko Urrezko Hartza eta FIPRESCI Saria, Taxi Téhéran (Perlak, 2015) obragatik; gidoi onenaren saria Cannesen Se rokh / 3 Faces (Perlak, 2018) filmagatik; eta Epaimahaiaren Sari Berezia Venezian Khers nist (2022) pelikulagatik.
Raoul Peckek (Port-au-Prince, 1953) –New Directorsen egon zenak Haitian Corner (1988) lanarekin– Perlak sailean parte hartuko du bere Orwell: 2+2=5 ez-fikzioarekin. Cannes Première atalean estreinatutako eta George Orwellen ikuspen profetikoan zentratutako lan berriaren zuzendari haitiarra goi-mailako hainbat jaialditan lehiatu izan da (hala nola Cannesen eta Berlinen) L'homme sur les quais / The Man by the Shore, Lumumba (2000), Sometimes in April (2005) eta I Am Not Your Negro (2017) lanekin, besteak beste, eta azken horrekin, gainera, dokumental onenaren BAFTA eta César sariak beretu zituen, Oscar sarirako izendatua izateaz gainera.
Paolo Sorrentino (Napoli, 1970) Perlak sailera itzuliko da aurten Veneziako Mostra inauguratuko duen filmarekin, La Grazia deritzonarekin; Toni Servillo aktoreak zuzendariarekin gauzatutako kolaborazio berria Italian girotutako maitasun-istorio gisa definitzen du napolitarrak, Cannesen hainbatetan lehiatu denak Le conseguenze dell'amore (2004), Il Divo (2008; Epaimahaiaren Saria), This Must Be The Place (2011) eta La grande belleza (2012; ingelesez besteko film onenaren Oscar saria) filmekin. È stata la mano di Dio (2021; Veneziako Epaimahaiaren Sari Nagusia) filmarekin Donostia Zinemaldiko Hizketaldiak programan parte hartu zuen, eta iaz ere izan zen Zinemaldian, Parthenopekin (Perlak, 2024), Cannesen lehiatu ondoren.
Joachim Trierrek (Kopenhage, 1974) Epaimahaiaren Sari Nagusia beretu zuen Cannesen Affeksjonverdi / Sentimental Value obrarekin; Renate Reinsve eta Stellan Skarsgård protagonista dituen familiaren esplorazio honek Inga Ibsdotter Lilleaas eta Elle Fanning ere baditu aktore-zerrendan. Danimarkako zuzendaria beste batzuetan ere lehiatu izan da Cannesko lehiaketa ofizialean, eta zinema-jaialdi frantsesean estreinatu zuen, halaber, Louder Than Bombs (2015) eta Verdens verste menneske (2021), jatorrizko gidoi eta nazioarteko film onenen Oscar sarietarako izendatua eta Europako film onenaren Goya sariaren irabazlea. Orobat, Cannesko Un Certain Regard atalean aurkeztu zuen bere Oslo, 31. August (2011).
Amélie et la métaphysique des tubes / Little Amélie or the Character of Rain (Little Amélie), Maïlys Valladeren (Châtenay-Malabry, 1985) eta Liane-Cho Hanen (Paris, 1983) lehen lana emanaldi berezi gisa aurkeztu zen Cannesko hautaketa ofizialean, eta Publikoaren Saria eraman zuen Annecyko animaziozko zinemaren jaialdian. Filma Métaphysique des tubes (2000) eleberriaren egokitzapen librea da; Amélie Nothomb idazle belgikarrak Japonian igarotako bere haurtzaroa deskribatzen zuen liburuan.
Perlak saileko film guztiak ikusleen saria jasotzeko lehiatuko dira. Donostia Hiria Publikoaren Saria saileko film bakoitzaren lehendabiziko emanaldi publikoan diren ikusleek emango dute. Donostia Hiria Publikoaren Sariak bi sari biltzen ditu: Film Onenaren saria, 50.000 euroz hornitutakoa, eta Europako Film Onenaren saria, 20.000 euroz hornitutakoa. Donostia Hiria Publikoaren Saria filmaren Espainiako banatzaileari emango zaio.
Armani Beauty –Zinemaldiko official beauty sponsorra– Perlak sailaren babeslea da.
Nouvelle vague izeneko mugimendu zinematografiko frantziarraren sorreraren atzeko historia, Jean-Luc Godarden À bout de souffle film berritzailearen ekoizpenean (1959) ipiniz bereziki arreta.
Lilian Steiner psikiatra itzaltsuak bere pazienteetako baten heriotzari buruzko ikerketa pribatu bati ekin dio, ziur baitago gizona erail egin dutela.
90eko hamarkada hasierako kaos postsobietarrearen erdian, Vadim Baranov gazte bikaina bere etorkizuna lantzen hasi zen. Artista lehenik, telebistako reality-ekoizle geroago, KGBko agente baten prentsa-agente bihurtu zen: Vladimir Putinena. Boterearen erraietatik, Errusia berria eratuko zuen Baranovek, egiaren eta gezurraren, sinesmenaren eta manipulazioaren arteko mugak lausotuz. Ksenia magnetikoa, gizonaren kontrolpetik kanpoko pertsona bakarra, hura joko arriskutsutik aldentzen saiatuko da. Urte batzuk geroago, mututu eta misterioan murgildu ondoren, Baranovek bihotza ireki eta eratzen lagundu zuen erregimenaren sekretu ilunak agerian utziko zituen azkenik.
Jay Kelly, Oscarrerako izendatutako Noah Baumbachen film berria, Jay Kelly aktore ospetsuari eta haren ordezkari leial Roni buruzkoa da, zehazki, Europan zehar egin zuten bidaia zorabiagarriari –eta, espero ez bezala, biziari– buruzkoa. Periploan zehar, hartutako erabakiei, pertsona maiteekiko harremanei eta atzean utzitako legatuari aurre egin beharko diete.
2024ko urtarrilaren 29a. Ilargi Erdi Gorriko boluntarioak larrialdi-dei bat jaso dute. 6 urteko neskato bat auto batean harrapatuta dago Gazan, erreguka, erreskata dezaten. Telefonoan mantentzen saiatzen diren bitartean, anbulantzia bat bidaltzeko ahalegin oro egingo dute. Hind Rajab zen neskatoaren izena.
Tonik 15 urte ditu eta Cañada Realen –Europako establimendu irregular handienean– bizi da, Madril hiriaren kanpoaldean. Txatar-biltzaileen familia batekoa izateaz harro, egunero aitonari jarraitzen dio edonora, miretsi egiten baitu. Baina eraispen-makinak bere lursailera hurbilduz doaz eta ezagutzen duten guztia suntsitzeko mehatxatzen ari dira. Aitonak ez du inolaz ere handik alde egin nahi, sakrifizioa edozein izanik ere. Elektrizitaterik gabeko gau ilunetan, gaztearen haurtzaroko elezaharrek inoiz baino errealagoak dirudite. Bere inguruan dena eraldatzen ari den bitartean, Tonik erabaki egin behar du: etorkizun zalantzagarri bati aurre egingo ote dio ala, aitzitik, desagertzen ari den mundu bati eutsi?
90eko hamarkadako Iraken girotutako Mamlaket al-Qasab / The President's Cake filmak Lamiaren –bederatzi urteko neskato baten– gorabeherei jarraitzen die. Hindi oilarra berekin daramala, Sadam Husseini urtebetetze-tarta bat prestatzeko osagaiak lortu behar ditu.
Bi gazte konspiranoikok konpainia handi bateko presidente boteretsua bahitu dute, emakumea Lur planeta suntsitzeko asmoz dailen estralurtar bat dela sinetsita.
Brasil, 1977. Marcelo –iragan misteriotsuko teknologia-aditua, 40 urtekoa– ihes egiten ari da. Recifera iritsiko da Inauterietan, semearekin berriz elkartzeko itxaropenarekin, baina laster konturatuko da hiria urrun dagoela nahi lukeen babeslekua izatetik.
Aljer, 1938. Meursaultek –hogeita hamar urte inguruko enplegatu lasai eta apalak–, ez du emozio-izpirik erakusten amaren hiletan. Biharamunean, ustekabeko istorio bat hasiko du Marierekin, lankide batekin. Laster itzuliko da ohiko errutinara. Alabaina, Raymond Sintesek –bere bizilagunak– bere egunerokotasuna aztortauko du bere negozio ilunetara bultatzean, eta bero kiskalgarriko egun batean jazoera tragiko bat gertatuko da azkenik hondartzan...
Urtebete familia baten bizitzan, gurasoak banantzen ari direla. Familiaren konplexutasunak, maitasuna eta partekatutako oroitzapenen eragina bineta intimoen eta jazoera arraroen bidez.
Istripu txiki gisa gertatzen den zerbaitek gero eta ondorio handiagoak sortuko ditu.
1949. George Orwellek bukatu egin du azkena baina garrantzitsuena izango zen eleberria, 1984. Orwell: 2+2=5 idazlearen azken hilabeteetan eta etorkizuna iragarri zuen obra murgiltzen da haren maisulan distopikoan munduari erakutsi zizkion kontzeptu bizi eta kezkagarrien erroak arakatzeko... Bikoizpentsatzea, Pentsamendu-krimena, Hizketaberria, Anaia Handiaren nonahiko espektroa... egia soziopolitiko kezkagarriak, gaur egun geroz eta ozenkiago entzuten direnak.
Paolo Sorrentino Perlak sailean izango da berriz, oraingoan, Veneziako Mostrari hasiera emango dion La Grazia filmarekin, Toni Servillo altoreak eta zuzendariak elkarrekin egindako lan berria izanik, Italian girotutako amodio-istorio bat.
Nora eta Agnes ahizpek euren aita karismatikoarekin egingo dute topo berriz, harengandik aldenduta egon ondoren; izen handiko zuzendari ohia da Gustav, eta bere alaba Norari –antzerkiko aktoreari– rol bat eskainiko dio bere hurrengo filmean. Norak ezetz esan baina laster jakingo du Hollywoodeko izar gazte eta sutsu bati eman diola aitak rol hori. Bat-batean, bi ahizpek aitarekin duten harreman korapilatsua kudeatu beharko dute, familia-dinamika korapilatsuan sartutako izar estatubatuar bati aurre egiteaz gain.
Bi urte eta erdi bete arte, Améliek digestio-hodi geldo eta begetatibo gisa deskribatzen du bere burua. Orduan, haurtzaroaren munduan murgilduko duen gertaera garrantzitsu-garrantzitsua jazoko da. Hurrengo sei hilabeteetan, hizkuntza, gurasoak, anai-arrebak, bere lorategiko paradisua, bere pasioak (Japonia eta ura), gorrotatzen dituen gauzak (karpa), urtaroak eta denbora ezagutuko ditu. Hiru urtetik aurrera gizaki oro behin betiko osatzen duen guztia.