Azken hiru hamarkadetan zine britainiarrak eman duen lanik be­rezi, mardul eta hausleena landu du Terence Daviesek fikziozko lau film luzeekin soil-soilik, bi au­tobiografikoak –Distant Voices, Still Lives (1988) eta The Long Day Closes (1992)- eta beste bi bereak ez diren materialetan oi­narrituak –The Neon Bibble (1995), John Kennedy Toolen no­belaren arabera, eta The House of Mirth (2000), Edith Wharto­nen liburuaren adaptazioa-; hiru film labur bere haurtzaro eta nerabezaroko esperientzietan ere oinarrituak –Children (1976), Madonna and Child (1980) eta Death and Transfiguration (1983)- eta Of Time and the City (2008) izenburua duen doku­mental egin berria, Liverpool, be­re jaioterriaren iragan eta oraina­ren inguruan.

Eskola dokumentalistaren eraginak batzuetan arakatu ba­daitezke ere, Humphrey Jenning­sen konpromiso poetikoarekin gehiago John Griersonen estilo zuzen eta egiatiarekin baino, eta baita free cinemaren alde nabar­menarekin –batez ere bere hiru film laburretako amorruan pila­tua, 1984az geroztik The Teren­ce Davies Trilogy izenburupean elkartuak-, egia esan Daviesek igarotako zine britainiarrarekin berehala eten zituela loturak eta, Mike Leighekin izandako ertzdun bat etortze melodramatiko bat edo beste salbu, ez du aldi hone­tako zuzendari ingelesekin ere inolako batasunik egin (Frears, Jordan, Greenaway, Loach), nahiz eta egia den, belaunaldi arazo­engatik, uharteko zine garaikide­aren sail madarikatuan kokatua izan dela Derek Jarman eta Sally Potterrekin batera.

Soinuaren erabilera (pube­tan abesturiko kantak, irratsaio­zatiak, gramofono zaharretako diskoak, elkarrizketak eta irudiak sekula ikusten ez ditugun Holly­woodeko pelikuletako jatorria duten melodiak) ezaugarritu izan dute Daviesen lana eta memoriaren arima-itzultzearen bi­laketa etengabea zehaztu du, en­tzundako musiken arabera bizi­tako iraganaren balorazioa, kon­takizun lineal klasikoarekiko haustura, indibidualtasunetik kolektiborako aldatze irmoa, pla­no-sekuentziaren inguruko la­nak eta melodramaren trata­menduak Daviesen zinea zer no­lakoa den ere primeran erakus­ten dute. Agian autorearen ikus­entzunezkoaren kondentsazioa­ren adibiderik argiena Of Time and the City izan daiteke, garai bateko Liverpoolen inguruan egiten duen erretratua da, non egiten duen garai bateko Liverpooleko erretratua, bere Liver­pool, eta egungo Liverpool, ozta­ozta ezagutzen duen hiria, ego­narriz bilatu eta topatutako irudi­artxiboetako elkarketa emanko­rretik landua izan da; euskarri gi­sa hartutako erabilitako kantak, kontrapuntua, komentario edo zirkuitu-labur hunkigarria; aipu literarioak (Daviesek T.S. Eliot zein Douglas Sirk, Ingmar Berg­man edota berrogeita hamarga­rren belaunaldiko Hollywoodeko musikalak biziki maite ditu) eta zuzendariaren berezko ahots ozentasuna, berezko eskubidez, demiurgo narratzailearen irudia bere gain hartzen duenean.

Bere filmografian zehar, Da­viesek bere burua ikusten ez duen mundu baten aurrean bere harri­dura gogora ekartzen du, aitaren hutsa eta zorigaitza, amaren suhartasun sentibera, egunero­ko errituak (bere kasuan zinea, berarengana ikusle miraritua be­zala jotzen zuen, eta kanta tra­dizionalak, bereekin entzun eta kantatzen zituenak), bere izaera sexualarengatik pairatzen zuen isolamendua, bakardadea eta de­serrotze soziala. Zuzentzen hasten zenean, bere irudiak arras gordinak ziren, haserrezkoak, amorruz beteak. Distant Voice­sez geroztik, nazioartean ezagu­tarazi zuen filma, bere haurtza­roko oroitzapen bortitzenak in­dargabetu eta sentsualtzera iritsi zen (musika edota zelaitik kan­poa medio). Hau bezalako film gutxik erakusten dute hain bu­ruargitasun eta tentsiorekin era berean maitatzen eta gorrotatzen den aitaren irudiarekiko anbiba­lentzia. Egokitzapen literarioaren bidea hartu duenenean ere, bere berezko eskarmentuarekin tru­kagarriak diren pasarteak hauta­tu ditu, The Neon Bibblen bertsioan ageri den bezala, bere filma autobiografiko etengabearen bes­te adibide bat. Edota La casa de la alegriari dagokionez zine bri­tainiarrean hain errentagarria den, James Ivory eta bere akolitoen bidez, barne-huts, apainga­rri eta estutasunik gabeko egoki­tzapen literarioa haserrarazten jakin izan du.
Quim CASAS