Latinoamerikan ekoitzi, zuzendu edo girotutako hamabi film lehiatuko dira Horizontes saria lortzeko. Lan hauek aukeratu dira 66. Donostia Zinemaldiko Horizontes Latinos sailerako: Las herederas (Marcelo Martinessi), sailari hasiera emango diona, Familia sumergida (María Alché), La noche de 12 años (Alvaro Brechner), Figuras (Eugenio Canevari), Cómprame un revólver (Julio Hernández Cordón), Enigma (Ignacio Juricic Merillán), Sueño Florianópolis (Ana Katz), Ferrugem / Rust (Aly Muritiba), Nuestro tiempo (Carlos Reygadas), Marilyn (Martín Rodríguez Redondo), Los silencios (Beatriz Seigner) eta El motoarrebatador (Agustín Toscano).
María Alché (Buenos Aires, 1983) Lucrecia Martelen La niña santa filmaren protagonista izan zen 2004an. Besteak beste, Locarno, Rotterdam, BAFICI eta Toulouseko zinema-jaialdietan aurkeztutako eta saritutako zenbait film labur zuzendu ditu. Iaz Donostiako Zinema Eraikitzen sailean aukeratu zuten haren lehenengo film luzea, Familia sumergida, eta duela gutxi Locarnoko zinema-jaialdian proiektatu zen, Cineasti del Presente sailean.
Halaber, iaz Zinema Eraikitzen Industria Sariaren irabazle eta Sundanceko World Cinema Dramatic Competition hautatua izan zen Aly Muritiba (Mairi, Brasil, 1979), Ferrugem / Rust filmari esker. Bi ikaskideri, eskola-bidaia bati eta partekatutako bideo bati buruzko istorioa da. Muritibaren aurreko film luzeak, Para minha amada morta-k (Zinema Eraikitzen 26), Global Filmmaking Award saria irabazi zuen Sundance zinema-jaialdian eta Horizontes Latinos sailean ere proiektatu zuten.
Carlos Reygadasen lanek (Mexiko Hiria, 1971) beti izan dute harrera ona nazioarteko zinema-jaialdietan: 2002an Japón-ek aipamen berezia jaso zuen Cannesen, lehenengo obren kategorian; Stelle Licht filmak Epaimahaiaren Saria eraman zuen 2007an Frantziako zinema-jaialdian; eta Post Tenebras Lux-i esker zuzendari onenaren saria irabazi zuen 2012an (berriz ere Cannesen) eta Horizontes Latinos sailaren aukeran sartu zen. Haren azken filma ere, Nuestro tiempo, Horizontes Latinos sailean proiektatuko da, estreinaldia Veneziako sail ofizialean izan ondoren.
Alvaro Brechnerrek (Montevideo, 1976) 2009an idatzi eta zuzendu zuen bere lehenengo film luzea, Mal día para pescar, eta Canneseko zinema-jaialdiko Kritikaren Astean aurkeztu zen. Bigarrena, Mr. Kaplan (2014), Iberoamerikako film onenaren Goya sarietarako izendatu zuten. <;0} Hirugarrenak La noche de 12 años du izena, eta Aipamen Berezia jaso zuen 2015eko Zinemaldiaren Koprodukzio Foroan (Memorias del calabozo izenburupean). Film luze hori, zeinak Uruguaiko diktadura militarrak tupamaroen gerrilla-mugimenduarekin probatutako esperimentu makabroa deskribatzen baitu, Veneziako zinema-jaialdiko Orizzonti sailean aurkeztuko da.
Julio Hernández Cordónen (Raleigh, Estatu Batuak, 1975) lehenengo film luzea, Gasolina, Zinema Eraikitzen Industria Sariaren merezidun izan zen 2007an, bai eta Horizontes sariarena ere, 2008an. Te prometo anarquía filmarekin Locarnon lehiatu eta Horizontes Latinos sailean parte hartu zuen 2015ean. Cómprame un revólver Mexikon girotutako distopia bat da: bertan, emakumeak desagertzen ari dira. Canneseko Errealizadoreen Hamabostaldian aurkeztu zen.
Ana Katzek (Buenos Aires, 1975) El juego de la silla (2002) filmarekin egin zuen debuta; lan horrekin, Zinema Eraikitzen 2 sailean parte hartu eta aipamen berezia jaso zuen Made in Spain-en. Hurrengo urtean, 2003an, Zabategi-Zuzendari Berriak sailean epaimahaikide izan zen. Una novia errante-k (2007), Zinema Eraikitzen Industria Saria irabazi, eta Canneseko Un Certain Regard sailean izan zuen estreinaldia. Los Marziano Donostiako Sail Ofizialean sartu zen 2011n, eta 2014an berriz ere Zinema Eraikitzen sailean parte hartu zuen Katzek Mi amiga del parque filmarekin. Mi amiga del parque-k gidoi onenaren zaria irabazi zuen Sundancen 2016n. Haren azken lanak, Sueño Florianópolis-ek, FIPRESCI saria eta Epaimahaiaren Sari Berezia jaso zituen Karlovy Varyn, bai eta emakumezko aktore onenaren saria ere, Mercedes Moránentzat; hain zuzen ere, banandu arren oraindik seme-alaba nerabeekin oporretara joatekoak diren senar-emazte batzuk hezurmamitzen dituzte hark eta Gustavo Garzónek.
Bere film laburrei esker Berlinen eta Venezian izan eta gero, lehenengo film luzeak, Las herederas izenekoak, Berlinaleko lehiara eraman zuen Marcelo Martinessi (Asunción, 1973). Han, Alfred Bauer saria –arte zinematografikoan ikuspegi berriak zabaltzen dituen filmarentzat–, emakumezko aktore onenaren saria (Ana Brun) eta FIPRESCI saria irabazi zituen, besteak beste. Donostian, Sebastiane Latino saria jasoko du 30 urtez elkarrekin bizitzen egon diren bi emakumeri buruzko istorio horrek, sailari hasiera emango dion lehen emanaldian.
Agustín Toscano (San Miguel de Tucumán, Argentina, 1981) aktore, gidoilari eta zuzendariak Ezequiel Raduskyrekin batera zuzendu zuen lehenengo film luzea, Los dueños, eta aipamen berezia jaso zuen 2013ko Kritikaren Astean. El motoarrebatador, haren bigarren filma, emakume bat larri zauritzen duen lapur bati buruzkoa da; 2015eko Zinemaldiko Koprodukzio Foroan parte hartu, eta Errealizadoreen Hamabostaldian estreinatu zen.
Martín Rodríguez Redondoren (Buenos Aires, 1979) lehenengo film luzea, Marilyn, Koprodukzio Foroaren aukeran sartu zen 2014an; horrez gain, Zinema Eraikitzen Europar banatzaileen eta erakusleen saria irabazi zuen 2017an Toulousen, eta Berlingo aurtengo zinema-jaialdiaren Panorama sailean izan zuen estreinaldia. Bere sexualitatea etsai-giroan aurkitzen duen 17 urteko laborari baten bizipenen berri ematen du.
Eugenio Canevari argentinar zinemagilearen lehenengo urratsek lotura estua dute Donostiarekin; Gorila Baila izeneko film laburrarekin Zinema Ikasleen Nazioarteko Topaketan parte hartu zuen eta Paula, haren lehenengo lana, Zinema Eraikitzen sailerako aukeratu zuten 2014an, eta Zuzendari Berriak sailean estreinatu zen 2015ean. Bere bigarren film luzean, Figuras izenekoan, Espainian bizi eta AEA (alboko esklerosi amiotrofikoa) duen argentinar etorkin baten historiari helduko dio.
Beatriz Seignerrek 2009an egin zuen kamera atzean debuta, Bollywood Dream filmarekin. Brasilen eta Indiaren arteko lehenengo koprodukzioa izan zen, eta nazioarteko hogei zinema-jaialdik baino gehiagok aukeratu zuten. Horrez gain, Walter Sallesekin batera idatzitako Between Us, A Secret ez-fikzioko filma zuzendu berri du; oraintxe, postprodukzio-fasean dago. Los silencios filmak Zinema Eraikitzen 33 saria eta Europar banatzaileen eta erakusleen saria irabazi zituen eta Canneseko Errealizadoreen Hamabostaldian aurkeztu zen. Filmaren kokalekua Amazonia erdian dagoen irla txiki bat da. Bertara familia bat iritsiko da, Kolonbiako gatazka armatutik ihesi.
Enigma Toulouseko Zinema Eraikitzen sailetik dator eta Ignacio Juricic Merillánenlehenengo film luzea da. Telebista-programa batek alabaren hilketaren historia azaltzeko proposatuko dio emakume bati, eta ondorioz, bere familiari eta gertatutakoari buruz bakoitzak duen bertsioari aurre egin beharko dio.
Asunción, Paraguai. Chela eta Chiquitaren arteko bikote-harremana hondatzen ari da. Batez ere, haien egoera ekonomiko zailari aurre egiteko oinordekotzan jasotako ondasunak saltzen hasi zirenetik. Chiquita, bien artean dinamikoena, iruzurra leporaturik espetxeratzen dutenean, Chelak bertan behera utzi beharko du burges txikiaren bizitza erosoa eta, bere automobila erabilita, andre zahar batzuentzako taxi-zerbitzu bat jarriko du martxan. Ustekabean Angy ezagutuko du, bere bezero baten alaba, bera baino emakume gazteagoa eta oso irekia. Bat-bateko lanarekin batera, harreman berri horrek eragin sakona izango du Chelaren bizitzan eta barne-iraultza piztuko dio.
Mexiko etorkizun hurbilean… Emakumeak desagertzen ari dira eta Huck izeneko neska batek maskara bat darama bere generoa ezkutatzeko. Aita drogazale oinazetsua du, eta narkoek bilerak egiteko erabiltzen duten beisbol-zelai abandonatu bat zaintzen laguntzen dio. Hucken lagunak basamortu haizetsuan ezkutatzeko gaitasuna duten haur galduak dira, eta haien laguntzarekin, Huckek bere errealitatea gainditu eta tokiko mafiaburua garaitzeko borrokatuko da.
Argentinako Tucumán hirian, Miguelek motochorro gisa irabazten du dirua: motorretik bertatik jendearen jabetzak lapurtzen ditu. Elena adineko emakumea da, eta, poltsa lapurtzen dionean, larriki zaurituko du Miguelek. Gertakizun lazgarriaren ondoren, Miguelek, erruak jota, ezingo du biktima ahaztu. Gauzak ongi egiten saiatzeko, benetan nor den ezkutatutako dio Elenari eta emakume zauritua zaintzen hasiko da, inolako susmorik sortu gabe. Zenbat eta gehiago hurbildu, orduan eta handiagoa bihurtuko da gezurra. Elenari egia esateko beldur, iraganaren zamarekin jarraituko du Miguelek, eta ez da gauza izango benetako erredentzioa bilatzeko.
Nancyk argitu gabeko misterioei buruzko telebista-programa bateko eskaintza jasoko du bere alabaren istorioa kontatuko duen kapitulu batean parte hartzeko. Haren alaba gaztea lesbiana zen eta kolpeka hil zuten. Krimena gertatu zenetik zortzi urte igaro dira, baina ez da errudunik aurkitu. Nancyk bere familiari eta gertatutakoari buruz bakoitzak duen bertsioari aurre egingo dio, eta, aldi berean, programan parte hartu eta bere alaba zenarekin berriro topo egin nahi duen ala ez erabaki beharko du.
Buenos Aires hirian uda da, eta hutsik eta bero-bero dago. Marcelaren ahizpa hil egin da eta bera arrotz eta lekuz kanpo sentitzen da. Dolua pasatzeaz gain, ahizparen etxearen zatiketari aurre egin behar dio. Haren bizitzan alabaren lagun gazte bat agertuko da, laguntzeko prest, eta harekin batera bidaiak eta abenturak iritsiko dira. Egun nahasi horietan, beste garai bateko pertsonak eta elkarrizketak izango ditu galdezka; aldi berean, gero eta hurbilago sentituko du bere eguneroko bizitza.
Tati 16 urteko neska alaia eta bizkorra da, eta bere momenturik zoriontsuenak sare sozialetan partekatzea gustatzen zaio. Eskolako lagunekin asteburuan bidaiatzeko irriketan da. Ziur dago Renet eskolakide misteriotsua hobeto ezagutzeko aukera ona izan daitekeela. Reneten familian ez dute gauzei buruz hitz egiteko ohiturarik, nahikoa dute iradokizunak egitearekin, baita isilean ere. Uneotan, Reneten amak alde egin zuela eta haren senar ohia, David, semearen zaintzaz arduratzen utzi zuela gordetzen dute aitak eta Renetek isilpean. David irakaslea da, Tatik eta Renetek ikasten duten eskola berean hain zuen. Eskolan, puri-purian da ikasleen artean partekatutako bideo bat, eta egoera konprometituan erakusten du neskatoa.
Stella Espainian bizi den argentinar etorkina da. Alboko esklerosi amiotrofikoa (AEA) dauka eta etengabeko zainketak behar ditu. Pacok, haren aspaldiko bikotekideak, mugitzen, jaten eta komunikatzen laguntzen dio. Stellaren alaba, Valeria, noizean behin etortzen da bisitan eta, bere amaren ageriko narriadurak nahigabetuta, ihesbide bat aurkituko du parrandan. Babes ofizialeko etxebizitza bat lortzeko aukerari buruzko erantzuna jasotzeko zain daude, eta umorea eta maitasuna baliatuz saiatuko dira egoerari aurre egiten. Benetako familia bat, benetako istorio bat interpretatuz.
Iraila, 1973. Uruguain diktadura militarra dago boterean. Tupamaros gerrilla-mugimendua duela urtebete zanpatu eta desegin zuten. Kideak espetxeratu eta torturatu dituzte. Udazken gau batean, hiru preso Tupamaro espetxetik aterako dituzte hamabi urte iraungo duen operazio militar batean. Une horretatik aurrera, herrialde guztietako kuarteletan zeharko ibilbidea hasiko da, esperimentu makabro baten mende; tortura-molde berri bat, haien erresistentzia mentalaren muga gainditzeko asmoz. Agindu militarra zehatza da: "ezin izan genituenez akabatu, ero bihurtuko ditugu". Hamar urtez baino gehiagoz, gela txiki-txikietan isolatuta edukiko dituzte presoak, burua estalirik, loturik, isilik, oinarrizko premiez gabeturik, ia-ia elikatu gabe eta zentzumenak gutxienera murrizturik. Haien gorputzak eta gogoak mugez harago bultzatu zituztenean, La noche de 12 años filmak bizirik nola atera ziren kontatuko digu.
Nuria, Fabio eta haien ama, Amparo, Amazoniaren erdian dagoen uharte batera iritsiko dira, Brasil, Kolonbia eta Peruren arteko mugan. Haien aita desagerrarazi zuen Kolonbiako gatazka armatutik ihes egin dute. Egun batean, haien etxe berrian agertuko da berriz. Familia sekretu arraro horren torturapean bizi da, eta irlan mamuak bizi direla ohartuko da.
Marcosek, hamazazpi urteko laborantzako behargin batek, etsai-giro batean topatuko du bere sexualitatea. Herriko nerabe batzuek "Marilyn" goitizena jarriko diote, eta desioaren eta bereizkeriaren jomuga bihurtuko da. Marcos egunetik egunera itoago sentituko da.
Familia bat Mexikoko landa-eremuan bizi da, zezenketarako zezenak hazten. Esther etxaldeaz arduratzen da; senarra, Juan, mundu osoan ezagututako poeta bat da, eta hark hazten eta hautatzen ditu animaliak. Esther Phil izeneko zaldi-hezitzaile batekin maitemintzen denean, krisi emozionala gainditzeko ahaleginak egingo ditu bikoteak.
Pedro eta Lucrecia Brasilera doaz bidaia batean euren seme-alaba nerabeekin. Banantzeko erabakia hartu dute duela gutxi, baina oporrak elkarrekin pasatzeko planari eutsi diote. Marco opor-etxea alokatu dien mutil brasildarra da, eta Larissa, haren neska ohia. Pedro eta Lucreciaren lagun bihurtuko dira biak. Hondartzetan, olatu, karaoke eta uretako ibilaldien artean, erromantze gurutzatuak sortuko dira, eta erakarpenak bi bikoteen seme-alabak ere zipriztinduko ditu. Gurasoek eta seme-alabek ongi pasatuko dute eta "alaitasun brasildarra" praktikatuko dute. Sanba infinitu batek turistak lozorrotik esnatuko ditu, eta pixkanaka elkarrengandik bereiziko dira pasioari bide emateko, eta ustekabean norberaren bertsio askeagoak aztertzeko.