Guztira, 19 film lehiatuko dira Zabaltegi-Tabakalera Sarirako, Donostia Zinemaldiko lehiaketa-sail irekienean, eta Philippe Garrel, Hong Sang-soo eta Peter Strickland zinemagile ospetsuek hartuko dute parte, besteak beste. Programatutako hamar film luzeetatik eta bederatzi film laburretatik, batzuk Berlingo azken zinema-jaialdian saritu edo eman ziren, eta beste batzuek, halaber, Cannesko azken zinema-jaialdian –azkenean bertan behera utzi zenean– parte hartu behar zuten edo laster Veneziako Mostran eta Torontoko zinema-jaialdianegongo dira.
Berlingo zinema-jaialditik datozen eta Espainian estreinatuko diren lanen artean, Hong Sang-soo (Seul, 1960) ekoizle hegokorear ospetsuarena nabarmendu behar da; hala, Zuzendari Onenaren Zilarrezko Hartza irabazi zuen filma emango da: Domangchin yeoja / The Woman Who Ran. Sang-sook Donostia Zinemaldiaren beste edizio batzuetan ere hartu izan du parte, zehazki, Dangsinjasingwa dangsinui geot / Yourself and Yours (Sail Ofiziala, Zuzendari Onenaren Zilarrezko Maskorra 2016an) eta Geu-hu / The Day After (Zabaltegi-Tabakalera Sailean 2017an) filmekin.
Philippe Garrel (Paris, 1948), azken hamarkadetan Frantziako zineman funtsezkoa izan dena, Donostiara itzuliko da azken Berlinaleko Sail Ofizialean aurkeztu zuen filmarekin. La sel des larmes / The Salt of Tears filmak landaguneko gazte baten eta Parisko hainbat emakumeren arteko harreman gorabeheratsuak kontatzen ditu. 2007an, Donostia Zinemaldiak Philippe Garrel Ezagutu atzerabegirakoa egin zuen; halaber, L'amant d'un jour / Lover for a Day (Zabaltegi-Tabakalera, 2017) eta La frontière de l'aube (Zabaltegi-Bereziak, 2008) ere aurkeztu zituen zinemagile frantsesak Zinemaldian.
Tsai Ming-Liangen (Kuching, Malaysia. 1957) Rizi / Days filmak Berlinalean ere hartu zuen parte; are gehiago, Epaimahaiaren Teddy Saria lortu zuen bakarrik sentitzen direlako elkarrekin denbora igarotzen duten bi gizoni buruzko film horrekin. Venezian behin baino gehiagotan saritu izan dute zinemagilea: A qing wan sui / Vive l'amour (1994) lanarekin Urrezko Lehoia jaso zuen, eta Jiao You / Stray Dogs filmarekin (2013), berriz, Epaimahaiaren Sari Berezi Nagusia; Taiwanen bizi den zuzendari malaysiarrak Zabaltegin aurkeztu zuen bere lehenengo lana, Qing shao nian nuo zha / Rebels of the Neon God (1993).
Los conductos filmak sekta erlijioso baten kontrolpetik ihes egin duen gizon baten abentura kontatzen digu, eta lan horri esker, Opera Prima Onenaren GWFF Saria eman zitzaion Camilo Restrepo (Medellín, 1975) kolonbiarrari Berlingo zinema-jaialdiko Encounters sailean. Atal horretan bertan, Catarina Vasconcelos (Lisboa, 1986) portugesak Fipresci saria erdietsi zuen A metamorfose dos pássaros / The Metamorphosis of Birds lanarekin, zeinak zuzendariaren beraren familia-iragana irudikatzen baitu. The Trouble with Being Born Sandra Wollner (Leoben, 1983) austriarraren bigarren lana da, neskato-itxurako androide bat protagonista duena, eta Epaimahaiaren Sari Berezia lortu zuen Encounters sailean. Song Fang (Nanjing, 1978) zinemagile txinatarrari dagokionez, CICAE Art Award saria irabazi zuen Berlingo azken zinema-jaialdiko Forum sailean bere bigarren filmarekin; Ping Jing / The Calming filmak hogeita hamar urte inguruko dokumental-zuzendari baten nahigabeak kontatzen dizkigu.
Nicolás Pereda (Mexiko Hiria, 1982) Cannesko, Berlingo eta Veneziako zinema-jaialdietan egon da, eta Torontoko Zinemalditik igaro ondoren, Fauna estreinatuko du nazioartean. Indarkeria Mexikoko herri-iruditerian nola sartu den kontatzen digu Fauna komediak. Zinemagilearen lanen artean Perpetuum Mobile (2009) –Zinema Eraikitzen lehiaketan hautatua izan ondoren Horizontes Latinos Sailean lehiatu zena– eta Verano de Goliat (2011) –4+1: Mexikoko Zinema Garaikidea atzerabegirakoan barne hartu zena– dira nabarmentzekoak.
Adilkhan Yerzhanov (Djezkazgan, 1982) zuzendari kazakhstandarrak, zeina duela urtebete lehiatu baitzen Donostia Zinemaldiko Sail Ofizialean A Dark-Dark Man (2019) filmarekin, berriz ere izango da Donostian, Zheltaya koshka / Yellow Cat filmarekin, Veneziako Mostrako Orizzonti sailean parte hartu ondoren (zan ere, filmak Espainian izango duen estreinaldia Donostia Zinemaldian egingo da); iragan kriminala atzean utzi eta zinema-areto bat muntatu nahi duten bi maitaleri buruzkoa da filma.
Halaber, duela aste batzuk iragarri den bezala, Juan Cavestanyk (Madril, 1967) Zabaltegi-Tabakaleran parte hartuko du Un efecto óptico filmaren mundu-estreinaldiarekin; Pepón Nieto eta Carmen Machi denbora-begizta batean harrapatuta geratuko dira film horretan.
Bederatzi film labur
Zabaltegi-Tabakalerak bederatzi film labur ere eskainiko ditu, eta horietako bat film luzeekin esperientzia luzea duen zinemagile batek zuzenduta dago. Peter Strickland (Reading, 1973) britainiarrak Cold Meridian aurkeztuko digu, dantza eta onirismoa uztartzen dituen sei minutuko film bat. Stricklandek kultuzko filmak egin izan ditu, hala nola Katalin Varga (2009) –2014an Zinemaldiak Eastern Promises atzerabegirakoan sartu zuena–, Berberian Sound Studio (2012), The Duke of Burgundy (2014), eta In Fabric (Sail Ofiziala, 2018).
Bestalde, Leonardo van Dijl belgikarrak (Kortrijk, 1991), Umpirerekin (2015) Nesten aipamen berezia lortu zuenak, Stephanie proiektuaren emaitza erakutsiko digu; Stephanie filma, 2017an Ikusmira Berriak programan parte hartu zuena, presio handia jasan behar duen 11 urteko gimnasta bati buruzkoa da. Bestalde, Sameh Alaa (Kairo, 1987) egiptoar zuzendariak gizon batek bere maitalearekin elkartzeko egin beharko duen bide bihurgunetsua kontatzen digu I am Afraid to Forget Your Face filmean. Bi lan horiek Cannesko zinema-jaialdiko film laburren hautaketa ofizialean zeuden, baina jaialdi horren 73. edizioa ezin izan da egin, azkenean, COVID-19aren pandemia dela eta.
Naïla Guiguet frantsesak (Vitry-sur-Seine, 1988) techno musikako LGBT+ gau-emanaldi batean filmatu zuen bere lehenengo film labur profesionala; hala, Cannesko Kritikaren Astean hautatu zen Dustin. Pedro Peraltak (Lisboa, 1986), berriz, Noche perpetua aurkeztuko du, 1939an Espainiako gerraostearen hasieran gertatutako benetako istorioa batean oinarritutakoa. Gainera, Bell Zhong (Shanghai, 1991) Huan le shi guang / Having a Good Time film labur berriarekin lehiatuko da, Diao Yinan eta Bi Gan zuzendarien agindupean lehen zuzendari-laguntzaile gisa lan egin ostean filmatutako lan horrekin, hain zuzen.
Azkenik, Zabaltegi-Tabakalerak Espainian ekoitzitako hiru film labur –jada iragarriak– programatuko ditu. Carla Simón (Bartzelona, 1986) eta Dominga Sotomayor (Santiago, Txile. 1985) zinemagileek elkarri trukatutako ikus-entzunezko gutunei buruzkoa da Correspondencia; Ya no duermo, Eusko Jaurlaritzaren Kimuak programan hautatua, Marina Palacioren (Donostia, 1996) debuta da, Elías Querejeta Zine Eskolan (EQZE) graduatu ondoren filmatua; Autoficción lan esperimentala da, Laida Lertxundirena (Bilbo, 1981).
Zinemaldiak izendatutako epaimahai batek erabakiko du zein filmek jasoko duen Zabaltegi-Tabakalera saria; 20.000 euro entregatuko dira guztira: 6.000 euro filmaren zuzendariari, eta gainerako 14.000 euroak, film irabazlea Espainian banatuko duen banatzaileari.
Beatriz Henriquerekin ezkondu zen 21 urte bete zituen egunean. Henriquek denboraldi luzeak igaro ohi zituen itsasoan, itsas armadako ofiziala baitzen. Lehorrean, Beatrizek landareen bertikaltasunetik ikasi zuen dakien guztia, eta sei seme-alaben sustraiak zaintzeaz arduratu zen. Zaharrenak, Jacintok, nire aitak, txori bihurtzearekin amesten zuen. Beatriz bat-batean hil zen. Nire ama ez zen bat-batean hil, baina hura ere nik 17 urte nituela hil zen. Egun hartan, aitak eta biok elkar topatu genuen, biok geure ama galdu genuelako, eta gure harremanak aita-alabena izateari utzi zion.
Genero literario baten izenburua hartuta, fikzioaren eta izatearen zehaztugabetasuna aztertzen du filmak. Film noir generoko elementuak espresiorik gabeko keinuak besterik ez dira Kaliforniako eguzkiaren argi distiratsuaren azpian. Zeelanda Berrian egindako landa-grabazioak entzuten dira, emakumeek euren artean amatasunari, abortuari, hausturei eta antsietateari buruz hitz egiten duten bitartean. Kale batean, eskubide zibilen aldeko desfile bat poliki-poliki mugitzen ari da. Gorpuak nekatuta, zaurituta edo geldirik agertzen dira, eta Irma Thomasen eta Goldbergen abestiek denboraren igarotzea eta zalantzazko etorkizuna ekartzen dute gogora.
Erantzun Sentsorial Meridiano Autonomoa (ASMR) egiten duen online interprete baten eta haren ikusleen etengabeko erritualak.
Carla Simónen eta Dominga Sotomayorren arteko korrespondentzia bisuala. Beren bizitzako pasarteak partekatzen dituzte eta azaltzen dute zergatik kontatzen dituzten istorioak pantaila handian eta nola lortu duten gaur egun sortzaile izatea. Zinemari, familiari, herentziari eta amatasunari buruzko gogoetak, zinemagileek munduaz duten pertzepzioa une batez aldatzen duten errealitateekin gurutzatzen direnak.
Senarra negozio-bidaia batean duela, Gamheek aspaldiko hiru laguni bisita egiteko aprobetxatuko du. Biren etxera joango da bisitatzera eta bestea halabeharrez topatuko du. Beti bezala lagun-giroan hizketan ari diren bitartean, korronte independenteek itsas gainazalaren gainetik eta azpitik zirkulatuko dute.
Bertan behera utzitako biltegi batean, pertsona talde handi bat dantzan ari da, techno musika 145 BPMan jotzen ari direla. Dustin, transgender gazte bat, bertan dago bere lagun taldearekin: Félix, Raya eta Juan. Gauak aurrera egin ahala, histeria kolektiboa malenkonia gozo bihurtuko da, eta euforia samurtasun-irrika.
Luisa eta Gabino Mexiko iparraldean kokatutako meatze-herri batera joango dira gurasoak bisitatzera, urteak eman ondoren horiek ikusi gabe. Elkarrekin eta gurasoekin harreman hotza dute, gatazka txikiz betea. Egoera hori jasateko, Gabinok errealitate paralelo bat imajinatzen du, eta langile-buruzagi desagertu baten bila dabilen baina tokiko mafia-sareetan erortzen den detektibe bat da errealitate horretan.
Chao noraezean ibili ohi da hiriko kaleetan, ezer egin gabe. Bere etxean, aita emakumeekin obsesionatuta dago eta neoizko argien azpian edanda bizi da; amak aspaldi utzi zuen familia. Egun batean, Chaoren aitak, nahi gabe, bere amaren iraganari buruzko istorio bat kontatuko dio: nola ezagutu zuten elkar, iturri misteriotsu bati eta emakume misteriotsu bati buruzkoa. Jakin-minak bultzatuta, Chaok bere amaren sekretua, aitaren maitalearena –edo, azken batean, bere maitasun-nahi edo -irrika propioa– esploratzea erabakitzen du.
82 egun bananduta eman ondoren, Adamek bide bihurgunetsu bat egingo du bere maitearekin kosta ahala kosta elkartzeko.
Gizon gazte baten lehen emakume-konkistak eta aitarengatik sentitzen duen maitasun sakona. Hori da Luc-en –Parisera lanbide-eskola batean sartzeko azterketa egitera joango den herriko gazte baten– istorioa. Kalean, Djemilarekin topo egin eta amodio labur bat biziko dute elkarrekin. Aitaren etxera itzultzean, haurtzaroko lagun Genevièverekin harreman bat hasiko du Lucek, baina Djemilak berriz ikusi nahiko du Luc. Eskolan onartuko dute protagonista, eta Parisera itzuliko da, Geneviève eta sabelean duen haurra atzean utzita.
Medellín, Kolonbia. Pinkyk ihes egin du. Sekta erlijioso baten kontrolpetik askatu berri da. Lo egiteko leku bat aurkitu eta kamiseta-fabrika batean hasiko da lanean. Bere fedeak nahastu egingo du Pinky, eta dena zalantzan jartzen hasiko da. Hautsitako bere bizitzaren zatiak konpontzen saiatzen ari dela, oroitzapen bortitzek atsekabetu egingo dute Pinky, eta mendekua nahiko dute.
Castuera (Espainia), 1939ko apirila. Gauean, bi guardia falangista agertuko dira Paz bere familiarekin babestuta dagoen etxeko atean. Polizia-etxera joan behar duela aginduko diote. Pazek berehala ulertuko du bisita horrek ekarriko dion zorigaitza. Ihes egiteko aukerarik gabe, alaba jaioberriari azken aldiz bularra emateko eskatuko die guardiei.
Lin hogeita hamar urte inguruko dokumental-zuzendaria da. Negu batean, betiko mutil-lagunarekin hautsi eta krisi emozionala izango du. Jaialdi bat dela eta Tokiora bidaiatu ondoren, Niigata hirira abiatuko da, Japonia erdialdean. Elurrez estalitako hiritik pasieran dabilela, bere barne-agoniari aurre egiten saiatuko da. Pekinera itzultzean, beste leku batera joan eta bakarrik bizitzen hasiko da. Txinatar Urteberrian gurasoak bisitatzera joango da Nanjingera eta bere aita gaixo dagoela jakingo du. Gurasoekin denboraldi bat geratzea erabaki eta ez die esango jada ez duela mutil-lagunik. Udaberrian, Hong Kongeko zinema-jaialdira joango da Lin, eta hirira bizitzera joan den lagun zahar bat bisitatuko du bertan. Ibilaldi luzeak egingo ditu Hong Kongeko uharte periferikoetan, dituen zalantzak eta barne-mina baretzeko itxaropenarekin. Etxera itzultzean, gaixotasun bat pairatuko du. Ohean emango dituen egunetan energia fisiko eta mentala leheneratzen hasiko zaio.
Gaixotasun batek eta haren tratamenduak eragindako minez, Kang noraezean bizi da, leku batetik bestera joanez. Atzerrian Non ezagutzen du, eta elkar kontsolatzen dute biek, banandu eta bakoitzak bere bizitzarekin jarraitu aurretik.
Stephaniri irribarrea eragiten diote jenderen txaloek. Hamaika urteko gimnastak nazioarteko lehen titulua irabazi berri du. Hainbeste arreta izateak gainezka egiten dio; denek argazki bat atera nahi dute berarekin, eta itxaropen handiak dituztela adierazten diote. Zenbat eta aintzatespen handiagoa jaso, orduan eta gehiago konturatuko da jokoa hasi besterik ez dela egin.
Elli androidea aita deitzen dion gizon batekin bizi da. Oporrak eta gizonak programatutako beste edozer gogoratzeko gai da. Egunez uda bizi ohi dute elkarrekin eta gauez ohera eramaten du gizonak Elli. Gizonaren oroitzapenetako baten antza izateko diseinatua dago neskatoa, eta bizirik dagoela dirudi benetan (batzuetan amets egiten duela ere ematen du), baina makina bat da, gizonarentzat guzti-guztia eta Ellirentzat ezer ez den oroitzapen horien edukiontzi hutsa. Oroipen horiek menperatu egiten dutela dirudi, eta bizitza propioa izatera ere iritsiko dira. Gau batean, basoan sartuko da Elli, oihartzun desagerkor bati jarraituz. Sastraka artean galduta, norbaitek aurkitu eta etxera eramango du eta, hala, oroitzapen berriak eta nortasun berriak emango dizkio neskari. Makina baten eta denok barruan daramatzagun mamuen istorioa da hau.
Alfredo eta Teresa, Burgosko senar-emazteak, New Yorkera doaz, "deskonektatzeko" eta gidako plan guztiak egiteko asmoz. Baina, lurreratu bezain laster, seinale sotilen eta ez hain sotilen bitartez, ikusten hasten dira benetan ez daudela agentzian saldu zieten hirian. Orduan, non daude?
Ya no duermo familian egin den film bat da: Miguelek eta bere osaba Kechusek banpiroei buruzko film bat egin nahi dute. Elkarrekin zerbait sortzeko saiakera horretan, errealitatea eta fikzioa nahasten dira, eta, jolas horretan, haurraren eta helduaren artean ezartzen den harremana ikusiko dugu.
Kazakhstango estepetan, Kermek preso ohiak eta haren laztan Evak atzean utzi nahi dute daramaten bizimodu kriminala. Amets bat du gizonak: zinema-areto bat eraikitzea mendietan. Kermekek Alain Deloni dion maitasuna bikotea mafiaren bortizkeriatik urrun mantentzeko behar bezain indartsua izango al da?