Gaur, Arte eta Zientzia Zinematografikoen Akademian, jakitera eman dute espainiar ekoizpeneko zein 21 film sartu diren Donostiako 65. Zinemaldiaren programazioan. Irailaren 22tik 30era bitartera, film hauek estreinatuko dira Zinemaldian: Life and Nothing More (La vida y nada más), Antonio Méndez Esparzaren bigarren filma –Méndez Esparzak Canneseko Kritikaren Astea irabazi zuen Aquí y allá lanarekin–; Handia, Jon Garaño eta Aitor Arregi zuzendari eta gidoilarien apustu berria, Loreak egin ondoren; El autor, Manuel Martín Cuencarena, zeina hirugarren aldiz lehiatuko baita Urrezko Maskorra irabazteko; Marrowbone, Sergio G. Sánchez gidoilariak zuzendutako lehen filma; La peste telesailaren lehen bi kapituluak, Alberto Rodríguezek zuzenduak; eta Morir, Fernando Francoren bigarren filma.
Manuel Martín Cuencak bere filmografiako funtsezko hiru lan aurkeztu ditu Donostian: bere lehen fikzio-lana, La flaqueza del bolchevique (2003), Zabaltegi - Zuzendari Berriak sailerako hautatua izan zen, eta Malas temporadas (2005) eta Caníbal (2013) obrekin Urrezko Maskorra lortzeko lehiatu zen. El autor lanarekin berriz itzuliko da Sail Ofizialera. Javier Gutiérrez, María León eta Antonio de la Torre dira Javier Cercas idazlearen El móvil eleberrian oinarritutako film horretako protagonistak; soinu-banda, berriz, José Luis Peralesek egin du.
Jon Garaño –Loreak filmaren gidoigilea eta zuzendaria Jose Mari Goenagarekin batera (Sail Ofiziala, 2014)– eta Aitor Arregi –Loreak-en gidoigilea eta Lucio-ren zuzendaria Goenagarekin batera (Zabaltegi-Bereziak sailean estreinatua, 2007an)– Altzoko Haundia ezizenez ezaguna zen Miguel Joaquin Eleizegiren (1818-1861) benetako istorioan oinarritu dira Handia filma egiteko eta haren giza alderdia eta garai hartako gizartearekin zuen harremana aztertzeko.
Mexikar emigrazioaren gaineko begiradari esker Canneseko Kritikaren Astean saria irabazi ondoren, Antonio Méndez Esparza madrildar zinemagilea Floridako estatuan bizi den ama ezkongabe baten eta haren 14 urteko semearen bizitzan oinarritu da Life and Nothing More egiteko.
Sail Ofizialean, lehiaketaz kanpo, Marrowbone dugu. Sergio G. Sánchez-ek zuzendutako lehen lana da, El orfanato, Lo imposible (Sail Ofiziala 2012) eta Palmeras en la nieve obretan gidoilari aritu ondoren. Film horretarako, Britainia Handiko eta Estatu Batuetako hainbat gazte talentudun bildu ditu: Anya Taylor-Joy (The Witch, Split), George Mackay (Captain Fantastic), Mia Goth (A Cure for Wellness, Nymphomaniac. Volumen 2) eta Charlie Heaton (As You Are, Stranger Things).
La peste-k ere, Zinemaldiaren Sail Ofizialean sartu den lehen telesailak, lehiaketaz kanpo parte hartuko du. Alberto Rodríguez-ek zuzendu du sei kapituluko thriller hori, eta lehen bi kapituluak Donostian estreinatuko dira. XVI. mendeko Sevillan dago girotua.
Emanaldi berezien atalean, Fernando Francoren Morir hautatua izan da. Bere lehen filmarekin (La herida) Donostiako Zinemaldiko Epaimahaiaren Sari Berezia eta zuzendari onenaren Goya saria eskuratu zituen. Morir Arthur Schnitzler-en izen bereko eleberriaren moldaketa askea da, eta Andrés Gertrúdix eta Marian Álvarez ditu protagonistak. Álvarez-ek La herida-rekin emakumezko aktore onenaren Zilarrezko Maskorra irabazi zuen, eta emakumezko aktore onenaren Goya sariak haren interpretazioa berretsi zuen.
Santiago Mitrek zuzendutako La cordillera filmean ere parte-hartzea izan du Espainiak. Emanaldi berezi batean proiektatuko da, Ricardo Darín argentinar aktore eta lan horretako protagonistari emango baitiote Donostia saria.
Zuzendari Berriak sailean, Nicolás Combarrok (Coruña, 1979) bere lehen lana aurkeztuko du: Alberto García-Alix. La línea de sombra. Combarro hainbat adierazpide erabiltzen dituen artista ezaguna da –esate baterako, argazkilaritza eta eskultura–, eta, film horretan, espainiar argazkilari horren unibertsoa irudikatzen du. Era berean, Txile, Espainia eta Argentinaren arteko koprodukzio bat sartu da talentu berriei eskainitako sailean: Princesita, Marialy Rivasek zuzendua. Rivasek, Joven & Alocada (2012) lehen filmarekin, gidoi onenaren saria irabazi zuen Sundanceko zinema-jaialdian. Princesita 2015eko Zinema Eraikitzen sailerako aukeratua izan zen.
Sebastián Lelio zuzendariaren Una mujer fantástica lanak, Txile, Alemania eta Espainiaren arteko koprodukzioak, Horizontes Latinos saila inauguratuko du; lan horrek gidoi onenaren Zilarrezko Hartza eskuratu zuen Berlinalen. Sail horretan sartuko da, halaber, Santiago Esteves egilearen La educación del Rey, iaz Zinema Eraikitzen saileko bi sariak irabazi eta gero (Industriaren Zinema Eraikitzen 30 saria eta CAACI / Ibermedia Tevisión Zinema Eraikitzen saria).
Zabaltegi-Tabakaleran Vergüenza estreinatuko da, Juan Cavestanyk eta Álvaro Fernández Armerok idatzia eta zuzendua duten telesail bat. Javier Gutiérrez eta Malena Alterio dira komedia deseroso horretako protagonistak, eta Donostian telesailaren hamar kapituluak ikusi ahalko dira. Era berean, sail horren esparruan estreinatuko da Félix Vixcarret zuzendariaren Saura(s) filma. Cineastas contados sailaren atal bat da; bertan, zinemagile gazte batzuek beren herrialdeko artista ospetsuen erretratua egiten dute. Zabaltegi-Tabakalera saria lortzeko lehiatuko da Gustavo Salmerónek zuzendutako lehen filma ere, Muchos hijos, un mono y un castillo. Krisiaren alegoria horrek dokumental onenaren saria eskuratu zuen Karlovy Varyko zinema-jaialdian. Halaber, sail horretako lehiaketan parte hartuko dute film labur hauek: Plágan (Kimuak 2017), Koldo Almandozena –iaz, Sipo Phantasma-rekin, sail horretan lehiatu zen–, eta Samuel M. Delgado eta Helena Girón-en Plus Ultra, zeina Locarnoko zinema-jaialdirako hautatua izan baita. Delgado eta Girónen hurrengo film luzearen proiektua, Eles transportan a morte, 2017ko Ikusmira Berriak programaren deialdian hautatua izan da.
Horrez gain, Pablo Escobar narkotrafikatzaileari buruzko Loving Pablo koprodukzioak emango dio amaiera Perlak sailari, eta Anoetako Belodromoan proiektatuko da. Fernando León de Aranoak zuzendu du, eta Javier Bardem eta Penélope Cruz dira protagonistak
Orobat, Belodromoan Antonio Cuadri zuzendariaren (El corazón de la tierra) Operación Concha endredozko komedia, Donostiako Zinemaldian girotua, Jordi Mollà eta Karra Elejalde protagonistekin; eta Fe de etarras, Borja Cobeaga zuzendariaren laugarren film luzea, Diego San Josék idatzia, Javier Cámara, Julián López, Miren Ibarguren eta Gorka Otxoa protagonistekin estreinatuko dira.
TVEren galan La llamada estreinatuko da, izen bereko musikalaren moldaketa. Antzezlanaren zuzendarien, Javier Calvo eta Javier Ambrossi-ren, lehen film luzea da, eta Macarena García (emakumezko aktore onenaren Zilarrezko Maskorra Blancanieves filmarengatik), Anna Castillo eta Belén Cuesta ditu protagonista.
Azkenik, Zinema Ikasleen Nazioarteko Topaketan L’home llop lehiatuko da, ESCACeko (Escola Superior de Cinema i Audiovisuals de Catalunya) ikasle Lluís Sellarès-ek zuzendutako film laburra.
SAIL OFIZIALA
Lehiaketarako
Álvarok idazlea izan nahi du, baina idazten duen guztia faltsua, harroputza eta graziarik gabea da. Sevillako notario-bulego batean idazlari dabil, eta ametsek soilik koloreztatzen dute haren bizitza grisa. Emaztea, Amanda, kontrakoa da erabat. Beti izan ditu oinak lurrean finkatuta, eta ez du inoiz idazle izatearekin amets egin. Hala ere, idazten jarriko da, eta best-seller bat aterako zaio. Bizitzaren ironiak. Ezinbestekoa izango da banaketa. Eta une horretan, Álvarok bere ametsa lortzen saiatzeko erabakia hartuko du: eleberri bikain bat idatzi nahi du. Baina ez da gauza izango, ez du ez talenturik ez irudimenik. Bere idazketa-irakasle Juanen gidaritzapean, nobelaren oinarriak arakatuko ditu; hala, fikzioa errealitatean oinarritzen dela konturatuko da egun batean. Eta Álvaro bere bizilagunak eta lagunak manipulatzen hasiko da, istorio bat sortzeko: benetako istorio bat, fikzioa ere gaindituko duena.
Lehen Karlistaldian borrokatu ostean, Martin Gipuzkoako bere etxera itzuliko da, eta han, harrituta, bere anaia gazte Joakin ohikoa baino askoz ere handiagoa dela aurkituko du. Mundu osoak Lurreko gizon handiena ikusteko ordaindu nahi izango duelakoan, bi anaiek bidaia luze bati ekingo diote, Europan zehar. Bidean, anbizioak, diruak eta ospeak betirako aldatuko dute familiaren patua. Benetako gertakarietan oinarritutako istorio bat.
Helduarora iristear dela, Andrewek helburu bat aurkitu nahi du beretzat, gazte afroamerikar gisa, gaur egungo Estatu Batuetan. Haren amak amatasunetik harago doan zerbait nahi du bere bizitzan; beraz, Andrewek bere gain hartu beharko du familiaren erantzukizunaren presio gero eta handiagoa. Bere aita aldenduarekin harremanetan jartzeko ahaleginak bidegurutze arriskutsu batera eramango du.
Lehiaketatik kanpo
Izurri beltzaren plaga batean, 1587ko Sevilla distiratsuan, militar ohi bat hirira itzuliko da, hitz emandakoa bete nahian, hildako lagun min baten semea aurkitu eta handik ateratzeko. Mateok hiritik ihes egin behar izan zuen bere bizitza salbatzeko. Inkisizioak heriotza-zigorra ezarri zion debekatutako liburuak inprimatzeagatik. Bere helburua lortu aurretik, inkisidorearen aguazilek atxilotu egingo dute. Inkisidoreak hitz emango dio bizitza barkatuko diola, baldin eta Sevillan gertatzen ari den eta deabrukeria kutsua duen krimen sorta bat argitzen badu.
Jack eta bere hiru anaia-arrebak Marrowbone izeneko landetxe zaharrean aurrera ateratzeko ahaleginetan ari dira. Ama garaia baino lehen hil zen; kolpe latza izan bazen ere, lauek beren neurrirako babesleku bat sortu dute labirinto-itxurako leku urrun horretan, kanpoko mundutik gordeta eta inongo helduren laguntzarik gabe. Batera jarraitzen dute, amaren azken nahia beterik, baina mehatxatzen dien arriskua ez dago etxe kanpoan. Zarata arraroak eta gertakari ulertezinak Marrowboneko horma zaharrak astintzen hasiko dira, anai-arrebek madarikazio zahar bat atzetik balute bezala. Etxean jarraitzea beste aukerarik gabe, mehatxupean dituen presentzia zitala garaitzeko modua aurkitu beharko dute lau anaia-arrebek.
Emanaldi bereziak
Luisen eta Martaren bizitzak bat-batean geldituko dira. Gezurrek, erruak eta beldurrak proban jarriko dute bikotearen egonkortasuna.
DONOSTIA SARIA EMANALDI BEREZIA
Latinoamerikako presidenteen goi-bilera batean, Txilen, non eskualdeko estrategia geopolitikoak eta aliantzak eztabaidatzen ari baitira, Argentinako presidente Hernán Blancok bere deabruekin aurrez aurre jarriko duen politika eta familia-drama bat biziko du. Bere bizitza publiko eta pribatuaren norabidea alda lezaketen bi erabaki hartu beharko ditu: bata, alabarekin bizi duen egoera emozional zailari buruzkoa, eta bestea, bere lan-ibilbideko erabaki politiko garrantzitsuena.
ZUZENDARI BERRIAK
Alberto García-Alix. La línea de sombra Espainiako panorama artistikoko argazkilari garrantzitsuenetakoaren eta belaunaldi oso baten erreferentziazko artistaren erretratua da. Alberto García-Alixek bere bidea aurkitzeko igaro dituen argi eta itzal guztien zuzeneko lekukotza da hau. Haren estudioko intimitatetik kontatua, orainaren eta iraganaren artean bidaia bat proposatzen du filmak. Haren bizitzaren eta obraren arteko elkarrizketa bat.
Munduaren azkenean dagoen herrialde urrun batean Tamara bizi da, hamabi urteko neska bat, Miguel karismadunaren zaintzapean. Miguel kultu baten liderra da, eta Tamarak miretsi egiten du. Uda horretan zeregin bat jarriko dio neskari: Miguelekin haur saindu bat izatea, lehen hilerokoa izan orduko. Tamara konturatuko da berak nahi duen bizitza ez datorrela bat ezarri dioten patuarekin. Desobedientziaren ondorioz, neskatik emakumera bilakaera bortitza izango du, eta pentsa ezineko modu batean lortu beharko du bere askatasuna.
HORIZONTES LATINOS
Marina zerbitzari gazte bat da, eta abeslaria izan nahi du; Orlando, berriz, inprimategi baten jabea da. Biak etorkizuna elkarrekin bizitzeko planak egiten ari dira. Orlando bat-batean hiltzen denean, Marinak aurre egin beharko dio Orlandoren familiari eta gizarteari, benetan zer den erakusteko: emakume konplexua, indartsua, zintzoa… zoragarria.
Reynaldo Galíndez 'Rey' nerabea, bere lehen delitutik ihesi, Carlos Vargas segurtasun-zaindari erretirodunaren etxeko patioan eroriko da. Erortzean, Vargasek tratu bat eskainiko dio: gazteak etxean eragin dizkion kalteak konponduko ditu, poliziara entregatua ez izatearen truke. Ordutik aurrera, zaindari zaharrak nerabeari irakasten dizkion lezioek errege baten prestakuntzari buruzko kondaira zaharrak gogorarazten dituen harreman bati emango diote bide. Ituna apurtzen hasiko da, ordea, Reynaldok parte hartu zuen lapurretako hari askeak haien inguruan estutzen hasten direnean. Industriaren Zinema Eraikitzen eta Zinema Eraikitzen CAACI/Ibermedia TV sarien irabazlea izan zen iaz.
ZABALTEGI-TABAKALERA
Muchos hijos, un mono y un castillo: horra hor Julitak umetatik izan dituen ametsak, eta hirurak bete dira. Bere seme gazteenak jakingo du amak birramona erailaren ornoa galdu duela, hiru belaunalditan zehar gordeta egon ondoren. Orduan, familiak bilaketa xelebre bati ekingo dio, Julitak bere bizitzako laurogei urtean baino gehiagoan bildu dituen objektu bitxi eta arraroenen artean aurkitu nahian ornoa. Hala, pertsonaia multzo arin eta entretenigarria erakutsiko digute. Julita, egiatan, bizitzaren benetako esanahia ezagutzear da. Dokumental onenaren irabazlea izan da 2017an Karlovy Varyn.
Plaga: latinetik, plaga 'kolpea', 'zauria'. Esanahia: animalia edota landare populazioei kalte larriak eragiten dizkieten espezie bereko izaki bizidunen agerpen masibo eta bat-batekoa. Kaltegarria den zerbaiten ugaritasuna.
Plus Ultra Espainiako Estatuaren leloa da. Haren bitartez, lurralde berriak konkistatzera bultzatzen zitzaien nabigatzaileei, greziar mitologiaren abisua ahaztuta: Non Terrae Plus Ultra (ez dago lurralderik harago). Kanariar Uharteak, Amerika kolonizatzeko erabilitako taktiken saiakera-bankua, lurraldeari buruzko fabula baten agertoki bihurtuko dira.
Jesúsek eta Nuriak arazo bat dute: edozein dela ere egoera, lagun eta senideen aurrean lotsagarri geratuko dira ziur, eta modu umiliagarrienean gertatzen da beti. Jesús ezkontza eta bataioetako argazkilaria da, baina bere ustez fotografia artistikoan erakutsi behar du bere benetako talentua. Nuriaren ustea da bere krisi iragankorrez harago bizitza interesgarriagoa hasiko zaiola. Elkarrekin aurkitu beharko dute ea beren patetismoa kutsatuta dituen birus iragankorra den, edo, aldiz, gaixotasun kronikoa duten. Vergüenza hamar kapituloz osatutako telesaila da.
Carlos Saura, sona handiduna. Félix Viscarret, maisu handiaren filmezko erretratua egin nahi duen zuzendaria. Plan bat du. Bikaina iruditzen zaio. Saurarik intimoena erakutsiko du, aragoiar jenioaren eta haren 7 seme-alaben arteko elkarrizketen bitartez. Guztiek esan dute baietz. Baina Saurari ez zaio asko gustatzen iraganaz hitz egitea. Viscarret tematu egingo da. Saurari margotzea gustatzen zaio. Eta argazkilaritza. Viscarretek ez du amore emango. Saurari margotzea gustatzen zaio. Eta argazkilaritza.
PERLAK
Pablo Escobar narkotrafikatzaile ospetsuaren egiazko historia: milaka pertsona hil zituen, milaka milioi dolar egin zituen eta nekez sinets zitekeen amodio harreman bat hasi zuen berarengandik erabat desberdina zen norbaitekin: Virginia Vallejo izeneko glamour handiko telebista aurkezlearekin.
BELODROMOA
Fe de etarras umore beltzeko ez-ohiko komedia da. 2010eko uda beroan dago girotuta, Espainiako probintzia-hiriburu batean. Komando bitxi bat osatzen dute koldarra ez dela erakutsi behar duen beterano batek, kompromisoa bandaren iraupenaren mende duen bikote batek, eta komandoan sartuta Chuck Norris bezala sentituko dela uste duen mantxatar batek. Pisu franko batean gordeko dira, ekintzara igarotzeko deiaren zain. Bien bitartean, Espainiako selekzioa alde handiarekin irabazten ari da Hego Afrikako Mundu Kopan, eta herrialde osoa ospakizunetan dabil haien inguruan, komando irrigarria are gehiago frustratuta.
Marcos Ruiz de Aldazábal, eskrupulurik gabeko enpresaria, porrot egin duen ekoiztetxe baten buru da. Etsi-etsian eta dirurik gabe, Marcosek eta bere taldeak plan bat antolatuko dute inbertitzaile milioidun bati iruzur egiteko. Horretarako, haien filmean lan egiteari uko egin dion Ray Silvela aktore prestigiotsuaren ordezkoa erabiliko dute. Donostia Zinemaldiaren esparruan hasiko da iruzur itzela, eta bertan ezer ez da izango dirudiena.
TVE EMANALDI BEREZIA
Segovia. ‘La Brújula’ kristau-kanpamentua. Bernarda moja iritsi berriak kanpamentua salbatu nahi du, Viviremos firmes en la fe bere abestiaren bitartez. Sor Milagrosek, zalantzak dituen gazte batek, Presuntos Implicados taldea zenbat gustatzen zitzaion gogoratzen du. Eta Maríak eta Susanak, zigortutako bi nerabek, Suma Latina izeneko talde bat dute. Baina gau batean Jainkoa Maríaren aurrean agertuko da, eta ordutik dena aldatuko da. Izan ere, Jainkoari ikaragarri gustatzen zaio Whitney Houston.
ZINEMA IKASLEEN NAZIOARTEKO TOPAKETA