Ofizialak
Partner
"Z365" edo "Zinemaldia urte osoan" Zinemaldiaren apustu estrategiko berria da, non talentu berrien bilaketa, laguntza eta garapena (Ikusmira Berriak, Nest); formakuntza eta zinema-ezagutzen transmisioa (Elias Querejeta Zine Eskola, Zinemaldia + Plus, Zinemagileen elkarrizketa); eta ikerketa, dibulgazioa eta pentsamendu zinematografikoa (Z70 proiektua, Pentsamendua eta eztabaida, Ikerketa eta argitalpenak) elkartzen diren.
Deialdia Sartu NIRE ZINEMALDIRA 
Agenda Programa eta sarrerak Bilatu 
Donostia Zinemaldiaren 73. edizio honetan, Horizontes Latinos sailak barne hartuko ditu, batetik, bi filmen mundu-estreinaldiak, zehazki, lehiaketa inauguratuko duen Dominga Sotomayorren film berri Limpia, eta Maria Clara Escobar eta Marcelo Gomesen Dolores, eta, bestetik Cannesen, Berlinen, Venezian, Tribecan, Locarnon eta Toronton hautatutako eta saritutako filmak. Hauetako batzuk Zinemaldiaren programen babesarekin aurrera atera dira (Europa-Latinoamerika Koprodukzio Foroa, Ikusmira Berriak eta WIP Latam). Saila Espainian argitaratu gabeko urteko hamabi film luzeren sorta batez osatuta dago, Latinoamerikan erabat edo partzialki ekoitzitako film guztien artetik hautatuak, baldin eta jatorri latinoamerikarreko zinemagileek zuzenduak badira edo esparru edo gai gisa mundu osoko komunitate latinoamerikarrak badituzte.
Dominga Sotomayorren (Santiago, Txile, 1985) Limpia filmaren mundu-estreinaldiak emango dio hasiera sail lehiakorrari. De jueves a domingo (2012), Tarde para morir joven (2018) eta Correspondencia –Carla Simónekin (Zabaltegi-Tabakalera 2020) batera zuzendua– obren zuzendariak Alia Trabucco idazle txiletarraren izen bereko best sellerra egokitu du oraingoan; etxeko langile baten eta hark zaintzen duen sei urteko neskatoaren arteko harremana kontatzen digu bere lan berrian zuzendari txiletarrak.
Horizontes Latinos sailari amaiera emango dio La misteriosa mirada del flamenco / The Mysterious Gaze of the Flamingo filmak –2020ko Ikusmira Berriak saria irabazi zuenak– Diego Céspedesen (Santiago, Txile, 1995) lehen film luzea –Cannesko Un certain regard saria beretu zuena– western moderno bat da, eta protagonista, neskato bat, mendeku bila dabil bere familiari gizonen arteko maitasunarekin lotutako gaixotasun arraro baten errua egozten dion jendearen aurka. Txileko zinemagileak Nest saria irabazi zuen El verano del león eléctrico (2018) izeneko bere lehen film laburrarekin; bigarrena Las criaturas que se derriten bajo el sol (2022) izan zen eta Cannesko Semaine de la critique atalean parte hartu zuen, Zabaltegi-Tabakalera inauguratzeaz gainera.
Ikusmira Berriak egonaldi-programan garatu zuen bere proiektua, baita ere, Ana Cristina Barragánek (Quito, 1987), eta Hiedra / The Ivy aurkeztuko digu oraingoan Horizontes Latinosen, Veneziako Mostrako Orizzonti sailetik igaro ondoren. Ekuadorko zinemagileak –Elías Querejeta Zine Eskolako (EQZE) ikasle izan zenak–, bera baino gazteagoa den mutil batek traumatizatu duen emakume baten obsesioa kontatzen digu. Albak (2016) –Barragánen lehen lanak– Rotterdamgo jaialdian parte hartu zuen, eta 2022an Horizontes Sariaren aipamen berezia jaso zuen, La piel pulpo (WIP Latam 2021) lanarekin emanik amaiera sail horri.
Fernando Eimbcke (Mexiko Hiria, 1970), Temporada de patos (2004), Lake Tahoe (Perlak 2008) eta Club Sándwich (Zuzendari Onenaren Zilarrezko Maskorra 2013an) filmen zuzendariak familia baten istorioa kontatzen digu, Olmo filmean –Berlingo Panorama sailean estreinatuan–,14 urteko nerabe baten begiradaren bitartez 70eko hamarkadaren amaieran. Eimbckek presentzia bikoitza izango du Donostia Zinemaldiaren 73. edizioan, Moscas bere hurrengo proiektu Moscasen work in progressa ere aurkeztuko baitu WIP Latamen.
Horizontes Latinos sailaren parte izango da, era berean, Dolores, Maria Clara Escobar (Rio de Janeiro, 1988) eta Marcelo Gomes (Recife, 1963) zuzendariena. Escobarrek Domingo film laburrarekin Zinema Eskolen Nazioarteko Topaketan (Donostian) parte hartu zuen 2005ean, eta bere lehen bi film luzeek sariak jaso zituzten Lisboan eta Rotterdamen. Bere ibilbide luzean, Gomesek Cinema, aspirinas e urubus / Cinema, aspirins and vultures (Zinema Eraikitzen 2004, Horizontes Latinos 2005; Un certain regad sailean estreinatua) eta Era uma vez, eu Verônica / Once Upon a Time Veronica (2012, Donostiako Horizontes Sariaren aipamen berezia) lanak zuzendu ditu, besteak beste. Dolores mundu-estreinaldi gisa emango da Donostian, eta haren protagonista 66 urteko emakume bat da, bere etxea saldu eta kasino arrakastatsu bat erostea erabakiko duena.
Iván Fund zinemagile argentinarrak (San Cristóbal, 1984) El mensaje / The Message film luzea erakutsiko du, 2023ko Europa-Latinoamerika Koprodukzio Foroan eta 2024ko WIP Latamen hautatua eta Berlinaleko Epaimahaiaren Saria Zilarrezko Hartza irabazi zuena. Piedra noche (WIP Latam Industria Saria 2020, Giornate degli Autori eta Horizontes Latinos 2021) lanaren egilearen lan berria road movie emozional bat da, non bederatzi urteko neskato batek eta haren tutoreak maskoten medium gisa irauten duten bizirik.
Un cabo suelto / A Loose End –2024ko WIP Latam Industria Sariaren irabazlea eta Koprodukzio Foroan hautatua 2023an– ere Horizontes Latinos sailean izango da, Veneziako jaialdiko Spotlight sailean estreinatu ondoren. Daniel Hendlerren (Montevideo, 1976) hirugarren film luze honetan, Argentinako poliziatik ihesi Uruguaira iritsiko den behe-mailako ofizial baten rola egiten du Sergio Prinak. Norberto apenas tarde lanarekin (2010) Zinema Eraikitzen Saria irabazi zuen Hendlerrek, eta sail horretan El candidatorekin (2016) ere egon zen, Koprodukzio Foroan hautatua izan ondoren.
Nayra Ilic García txiletarraren (Santiago, Txile, 1977) bigarren film luze Cuerpo Celestek Europa-Latinoamerika Koprodukzio Foroan parte hartu zuen 2021ean eta WIP Latam Onenaren Egeda Platino Industria Saria irabazi zuen iaz. Tribecan eta Guadalajaran aipamen bereziak jaso ditu filmak, eta laurogeita hamarreko hamarkadan bizi den nerabe bati jarraitzen dio, trantsizio-garaia izanik Txilen, neskatoa bere aldaketa propioa bizitzen ari den bitartean, mundua ikusteko bere modua betiko markatuko duen aldaketa, hain zuzen.
Cecilia Kang (Buenos Aires, 1985) dokumental-sortzaile argentinarrak fikziozko bere lehen lana erakutsiko digu, Hijo mayor / Elder Son, Argentinan berriro hastea erabakiko duen familia korear baten ingurukoa. Locarnoko estreinatutako filmak zuzendaritza berri onenaren saria jaso zuen Concorso Cineasti del Presente sailean.
Lucrecia Martelek (Salta, 1966) bere azken filma aurkeztuko du Horizontes Latinosen, Nuestra tierra / Landmarks, Veneziako lehiaketa ofizialean lehiaz kanpo aukeratua izan dena. Chuschagasta komunitate indigenako (Argentinako iparraldean) buruzagi Javier Chocobarren hilketaren kasua gogorarazten digu filmak. La ciénaga (Perlak, 2001) filmaren zuzendariak María Alché zinemagile eta aktorearekin batera idatzi du ez-fikzio hau.
Simón Mesa Sotok (Medellín, 1986) bere bigarren filma erakutsiko du Horizontes Latinosen, Un poeta / A Poet izenekoa, Cannesko Un certain regard saileko Epaimahaiaren Saria jaso zuena. Amparo (2021) –Mesa Sotoren bigarren filma– Cannesko Semaine de la critique atalean saritua izan zen, Horizontes Latinosen ere parte hartzeaz gain. Un poeta pelikularen protagonistak –idazle gisa porrot egin duenak– idazteko gaitasun handia duen nerabe bat ezagutuko du.
Halaber, Cobre / Copper –Nicolás Peredaren (Mexiko Hiria, 1982) film berria– ere Latinoamerikako hautaketaren parte izango da; FidMarseille jaialdian aipamen berezia jaso eta Toronton hautatua izan ondoren. Perpetuum Mobile (Horizontes Latinos, 2009), El verano de Goliat (2011) –Orizzonti sariaren irabazlea eta 4+1: Mexikoko Zinema Garaikidea zikloan bildua– eta Fauna (Zabaltegi-Tabakalera 2020) filmen zuzendariak lanerako bidean gorpu bat aurkituko duen gizon baten istorioa kontatzen digu oraingo honetan.
Horizontes Latinos saileko film guztiak Horizontes Saria lortzeko lehiatzen dira, 35.000 euro ekoizle nagusiarentzat eta film irabazlearen Espainiako banatzailearentzat. Horizontes Sariaren epaimahaiak du film horiek baloratu eta saritzeko ardura. Horizontes Latinos sailaren barnean zuzendariaren lehen edo bigarren lanak diren filmak (aurten, La misteriosa mirada del flamenco, Cuerpo celeste eta Un poeta) Gazteriaren DAMA Sarirako ere lehiatuko dira; 18-25 urteko 150 ikaslez osatutako epaimahai batek ematen du arestian aipatutako golardoa.
Alia Trabuccoren best-sellerrean inspiratuta, Limpia familia-drama aztoragarria da, eta Estela etxeko langilearen eta hark gau eta egun zaintzen duen sei urteko neskatoaren arteko harreman biziaren istorioa kontatzen digu. Bien arteko lotura estutuz doan heinean, mendekotasunezko eta isilpeko mundu bat eratuko dute, eta emaitza saihestezin batera eramango ditu horrek.
80ko hamarkadaren hasieran, Txileko basamortuan, hamaika urteko Lidia meatze-herri desatsegin eta hautseztatu baten ertzera bultzaturiko familia queer maitagarri batean bizi da. Zabaltzen ari den gaixotasun misteriotsu baten errua egozten zaie, begirada bakar baten bidez transmititzen omen dena, gizon bat beste gizon batekin maitemintzen denean. Western moderno honetan, Lidia mendeku bila dabil, biolentziari, beldurrari eta gorrotoari aurre eginez, eta familia du babesleku bakarra borroka horretan, non maitasuna den benetako arriskua, beharbada.
Meatze-herri urrun batean, Lázarok gorpu bat aurkitu du lanerako bidean. Komunitatea eta familia susmatzen hasiko da. Arnasbideetako gaixotasun batek meategitik alde egitera behartzen duen heinean, protagonistaren benetako osasun-egoerari buruzko zalantzak handitu egingo dira, erailketan inplikatuta egongo ote delako zurrumurruak areagotzeaz gain. Lázarok izebarengana joko du kontsolamendu bila; Lázaro baino urte gutxi batzuk zaharragoa da izeba, eta harreman geroz eta anbiguoagoa eratuko dute.
Txile, 1990eko uda. Diktadura amaitzen ari dela, hamabost urteko Celeste familiarekin dago, oporretan, Atacamako basamortuaren alboko hondartza batean, baina jazoera batek neskatoaren nerabezaroa hautsiko du eta ama krisi batean hondoratuko. Hilabete batzuk geroago, eguzki-eklipse bat egongo delakoan, hara itzuliko da, baina ezer ez da lehen bezalakoa. Aldatzen ari den herrialde batean, bere bidea aurkitu beharko du.
65 urte bete aurretik, Doloresek bihozkada bat izan du: bere bizitza aldatu egingo da. Kasino arrakastatsu baten jabea izango da. Haatik, iraganean adikzioa zion jokoari, eta baliteke hori oztopo izatea. Deborah, emakumearen alaba bakarra, mutil-laguna espetxetik atera zain dago bizitza berri bat hasteko, eta Doloresen biloba Dudak Estatu Batuetan lan egiteko aukera bati eusten dio. Hiru emakumeak bizitza hobetzeko ametsak benetako egiten saiatuko dira, den-dena arriskatuta.
Krisi ekonomiko betean, animaliekin komunikatzeko dohaina duen neskato batek eta haren tutore oportunistek maskoten medium gisako kontsultei esker diraute bizirik, Argentinako hautsez betetako bideetatik autokarabana txiki batean bidaiatzen duten bitartean. Naturaz gaindiko negozio bat, non transzendentalak txanponak balio dituen eta oportunismoak egia ukitzen duen. Magia ala iruzurra ote den alde batera utzita, zerbitzua benetakoa da, eta inozentzia, berriz, altxorra.
Azucenak umezurztegi bateko nerabeak –haurride gisa bizi direnak– espiatzen ditu. 30 urte ditu, baina bere bizitzak ez du arrera egiten, markatu zuen gertaera baten ondorioz. Euren unibertso sozialek elkarrengandik urruntzen dituzten arren, Azucenak zerbait bilatzen du taldean, eta 17 urteko Juliorengan ipintzen du arreta bereziki. Zauriak, erakarpenak, Edipo konplexuak, barreak eta samurtasunak markatuko du bi pertsona mindu horien arteko topaketa.
Koreako familia batek Argentinan aukera berriak bilatzea erabaki eta bidean galdutakoaren dolua egiteko moduak aurkituko ditu: Lila nerabe korear-argentinarra da, eta oraindik ez du bere lekua aurkitu munduan. Neskatoraren aita, Antonio, hemezortzi urte lehenago (gaztea zela) iritsi zen Latinoamerikara aukera berrien bila, eta den-dena gazte etorkinaren ametsa betetzeko aukeraren alde jokatzea erabaki zuen. Belaunaldi-epika bat, iraganera itzultzen dena oraina berrasmatzeko.
2009an, gizon bat eta bi konplize chuschagasta komunitate indigenako kideak (Argentinako iparraldean) handik ateratzen saiatu ziren. Lurraren jabetza aldarrikatuz eta pistolaz armaturik, komunitateko buruzagi Javier Chocobar hil zuten azkenik. Hilketa bideoan jaso zen. Bederatzi urte geroago eta hainbat protestaren ondoren, 2018an prozedura judizialak ireki ziren azkenean. Ordura arte, hiltzaileak libre egon ziren.
1979, New Mexiko (AEB). Olmo trabatuta dago. Gaur bere aita zaintzea tokatzen zaio, 14 urte baino ez dituen arren, baina nahiago luke bere lagunik minen Miguelekin eman denbora. Bere bizilagun ederrak (Nina izenekoak) festa batera gonbidatzen duenean, bere eginbeharretatik libratzeko ahal duen guztia egingo du Olmok, bihurrikeria- eta kaos-bidaia batean murgilduz. Gauak aurrera egin ahala, hain luzaroan saihestu nahi izan duen leku hori maitatuko du beharbada azkenean: bere etxea.
Santiago Argentinako polizia-kaboa da, Uruguairako muga zeharkatu duena, atzean dituen beste polizia-agente batzuengandik ihesi. Uniformea erabiliz, eskualdeko janari-postuak ikuskatzen eta esnekiak eta hestebeteak probatzen ditu bizirik irauteko, herritarren artean oharkabean pasatzen saiatuta betiere. Dirurik eta ostaturik gabe, baina enpatiaz eta maltzurkeriaz, bizitza berri bat prestatzen hasiko da eta bidean gurutzatutako pertsonaia lokalen laguntza jasoko du, agian bere bizitzako maitasuna den hori aurkitzeraino.
Óscar Restrepo poeta, filmeko protagonista, ez da gai izan literaturan hasi zenean espero zitzaion etorkizuna izateko, eta ahal duen moduan ateratzen da aurrera ama zaintzen duen bitartean. Óscar konturatuko da Yurlady izeneko bere ikasle nerabe bat bere oso antzekoa dela: poesiaren diamante landugabea.
Bideoak
Irudiak
Astelehenetik ostiralera: 09:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 19:00etara