Ofizialak
Partner
"Z365" edo "Zinemaldia urte osoan" Zinemaldiaren apustu estrategiko berria da, non talentu berrien bilaketa, laguntza eta garapena (Ikusmira Berriak, Nest); formakuntza eta zinema-ezagutzen transmisioa (Elias Querejeta Zine Eskola, Zinemaldia + Plus, Zinemagileen elkarrizketa); eta ikerketa, dibulgazioa eta pentsamendu zinematografikoa (Z70 proiektua, Pentsamendua eta eztabaida, Ikerketa eta argitalpenak) elkartzen diren.
Deialdia Sartu NIRE ZINEMALDIRA 
Agenda Programa eta sarrerak Bilatu 
Zabaltegi-Tabakalerak –hots, Donostia Zinemaldiaren sail lehiakor irekienak– 23 obra hartuko ditu guztira: 15 film luze, sei film labur eta bi film ertain, hain justu. 73. edizioak zazpi mundu-estreinaldi eta zinema-jaialdi nagusietan –hala nola Cannesen, Berlinen, Venezian, Rotterdamen eta Locarnon– hautatutako lanak hartuko ditu; halaber, Paz Encina, Lucile Hadzihalilovic, Luis Ortega, Hlynur Pálmason eta Gabrielle Stemmer ibilbide luzeko zinemagileen lan berriak ez ezik, hainbat egileren lehen lanak ere hartuko ditu, hala nola Harris Dickinson aktoreak zuzendutako lehen filma, Zinemaldiarekin haren sail eta programen medioz (esaterako, Nest, Ikusmira Berriak, WIP Europa eta Europa-Latinoamerika Koprodukzio Foroa) lotutako zenbait egileren obrez gainera, halakoen adibide izanik Paula Tomás Marques, Jaume Claret Muxart, Sarah Miro Fischer eta György Pálfi, hurrenez hurren. Bestalde, Sergio Oksmanek emango dio hasiera sailari Una película de miedo / A Scary Movie pelikularekin.
Zabaltegi-Tabakalerari amaiera emango dion lana Fiume o morte! izango da, Igor Bezinović (Rijeka, 1983) zuzendari kroaziarraren hirugarren filma, Tiger Award eta FIPRESCI sariak beretu zituena Rotterdamgo jaialdiaren lehiaketan. Ez-fikziozkoa da filma, eta 1919tik 1920ra Fiume portu-hiriak Gabriele D'Annunzio poeta eta militar italiarraren esku jasandako okupazioa –16 hil iraun zuena– berrikusten ditu.
Dieu est timide / God Is Shy animaziozko film laburra, Cannesko Semaine de la Critique atalean aurkeztua, Jocelyn Charlesen (Enghien-les-Bains, 1995) lehen lana da, trenez bidaiatzen ari den bikote baten beldurrak jorratzen dituena. Marrazkigintzan, ilustrazioan eta animazioan aritua, egile frantziarrak The Weeknd, L'Impératrice eta beste hainbat musika-talderentzako bideo musikalak zuzendu ditu.
Ama ez dagoelako oinazetuta dauden bi haurride dira Miharashi Sedai / Brand New Landscape film luzearen protagonistak. Yuiga Danzuka (Tokio, 1998) japoniarraren lehen lana da eta Cannesko Quinzaine des Cinéastes atalean estreinatu zen. Danzukaren Far, Far Away (2022) film laburra ndjc (New Directions in Japanese Cinema) zinemagile gazteentzako garapen-proiektuen parte izan zen.
Triangle of Sadness (Ruben Östlund, Perlak, 2022) eta Baby Girl (Halina Rejin, 2024) filmetan (besteak beste) aktore gisa egindako lanagatik ezaguna, Harris Dickinson (Londres, 1996) aktorea Urchin filmarekin hasi da zinema-zuzendaritzan. Etxerik ez duen gazte bati buruzko filmak, Frank Dillan izanik protagonista nagusia, FIPRESCI saria beretu zuen Cannesko Un Certain Regard sailean.
Jaume Claret Muxartek (Sant Cugat, 1998) Estrany riu estreinatuko du Donostian, Veneziako Mostrako Orizzonti sailean hur-hurreko estreinaldia izan ondoren. Zinemagile katalana Elías Querejeta Zine Eskolaren (EQZE) lehen promozioko ikaslea izan zen, eta hainbat film labur zuzendu ondoren –hala nola Ella i jo (Nest, 2020)– bere lehen film luzea erakutsiko digu: familiarekin Danubio ibaian zehar bizikletaz bidaiatzen ari den nerabe bat da protagonista, eta bidaia argigarri hori kontatzen digu filmak. Proiektu-fasean zegoela, Ikusmira Berriak programan hautatua izan zen lana 2022an.
Paz Encina zuzendari paraguaitarrak (Asunción, 1971) bere anaia zenarekiko nostalgia eta oroitzapena jorratzen ditu La felicidad / Happiness ez-fikziozko film laburrean. Mundu-estreinaldia izango du Zabaltegi-Tabakaleran, Ejercicios de memoria (2016) –bere bigarren film luzea– erakutsi zuen sailean. Encinak FIPRESCI saria eskuratu zuen Cannesko Un Certain Regard sailean, Hamaca paraguaya bere lehen film luzearekin, eta Rotterdamgo Tiger Award saria, geroago, Eamirekin (2022).
Lucile Hadzihalilovic (1961) zuzendari frantziarra jada izan da Zabaltegi-Tabakaleran, zehazki, De natura (2018) film laburrarekin eta La bouche de Jean-Pierre (1996) film ertainarekin; oraingoan, La tour de glace / The Ice Tower lanarekin hartuko du parte sailean, ekarpen artistikoaren Zilarrezko Hartza Berlinalen. Ipuin ilun honetan, Marion Cotillardek neska umezurtz bat seduzituko duen aktore misteriotsu bat antzezten du. Hadzihalilovicek New Directors saria eskuratu zuen Innocence (2004) bere lehen film luzearekin, baita Epaimahaiaren Sari Berezia ere Donostia Zinemaldiko Sail Ofizialean lehiatu den bi aldietan, zehazki, Évolution (2015) eta Earwig (2021) lanekin.
Shanghaiko zinema-jaialdian estreinatua, Bo Hanxiongen (Beijing, 1991) film labur berriak, No One Knows I Disappeared izenekoak, emakume zahar baten desagerpena eta haren zaintzailearen bilaketa kontatzen digu. Zinemagile txinatarrak hainbat film labur zuzendu ditu, hala nola hauek: City of the Dead (2013), Haircut (2018) eta Drifting (2019), Donostian estreinatua (Nest sailean) eta hainbat golardoren irabazlea beste jaialdi batzuetan.
Bálint Kenyeresen (Budapest, 1976) film laburrek zinema-jaialdi ugaritan parte hartu izan dute (Venezia, Sundance, Cannes, etab.); izan ere, Cannesko sail ofizialean bigarren aldiz egon da aurten The Spectacle filmarekin, ezohiko dohaina duen ijito gazte bati buruzkoarekin, hain justu ere. Kenyeresen lehen film luze Tegnap / Hier (2018) Locarnon lehiatu zen.
Sho Miyake japoniarrak (Sapporo, 1984) Tabi to Hibi / Two Seasons, Two Strangers film luzea aurkeztuko du; bertan, pertsonaien bizitzak gurutzatu egingo dira udan lehenik eta neguan geroago. Film onenaren Urrezko Lehoinabarra irabazi berri du filmak Locarnon, eta hortxe estreinatu zuen, hain zuzen ere, bere lehen film luzea, Playback (2012). Geroagoko bere lanetako batekin, Keiko, me o sumasete / Small, Slow But Steady (2022) izenekoarekin, Berlinaleko Encounters sailean parte hartu zuen.
El Jockey / Kill The Jockey filmarekin Venezian lehiatu eta Donostian Horizontes Saria irabazi eta urtebetera, Luis Ortega (Buenos Aires, 1980) Zinemaldira itzuliko da Siempre es de noche / Always Night filmaren mundu-estreinaldiarekin; film ertain horretan, emakume gazte armatu bat eta kondizio fisiko bitxiko poeta bat etxe batean bizi dira kanpoko inorekin harremanik gabe. Zinemagile argentinarrak bere filmetako batzuk erakutsi izan ditu Made in Spanish, Horizontes Latinos eta Perlak sailetan, besteak beste; izan ere, El ángel (2018) filmarekin Perlak sailean parte hartu zuen Cannesko Un Certain Regard atalean estreinatu ondoren.
György Pálfi (Budapest, 1974) New Directors sailean izan zen bere lehen lanarekin, Hukkle (2002) izenekoarekin, Cannesko Un Certain Regard atalean lehiatu zen Taxidermiarekin (2006). Hauek ere zuzendu ditu: Szabadesés / Free Fall (2014), hiru sariren irabazlea Karlovy Varyn; eta Kota / Hen, oilo bat duena protagonista absolutu, eta 2020an hautatu zutena Europa-Latinoamerika Koprodukzio Fororako; aurten Zabaltegi-Tabakaleran aurkeztuko da, Toronton estreinatu ondoren.
Hlynur Pálmason (Hornafjörður, Islandia. 1984) Zabaltegi-Tabakaleran izango da Johanna af örk / Joan of Arc filmaren mundu- estreinaldiarekin. Bertan, hiru haurridek behin eta berriz sortzen dute zaldun baten antzeko figura bat, geziak jaurtiz suntsitzeko ondoren. Bere aurreko film luzeekin, zinemagile eta artista islandiarrak Locarnon parte hartu izan du, bai eta Cannesko Semaine de la critique eta Un Certain Regard ataletan ere; hori estreinatu zuen, hain justu, Godland (2022). Geroago, film honekin Zabaltegi-Tabakalera Saria eskuratu zuen, eta sail horretan Nest (2022) film laburra ere aurkeztu zuen, Berlinale Specialen egon ondoren. Aurten, Ástin sem eftir er / The Love That Remains film luzea estreinatu du Cannes Premièren, eta ekainetik irailaren 28ra, Pálmasonen bakarkako erakusketa bat egongo da ikusgai Tabakaleran, islandiarraren filmekin solasean aritzen diren ikus-entzunezko instalazioak, argazkiak, margolanak eta eskulturak biltzen dituena. 2022an Donostia Zinemaldiko epaimahai ofizialeko kide izan zen.
Bajo las banderas, el sol, Berlinaleko Panorama Dokumente sailean FIPRESCI saria jaso zuena, Paraguaiko Alfredo Stroessnerren diktaduraren ezkutuko makineriari buruzko ez-fikziozko film luzea da. Juanjo Pereira (Asunción, 1994) zinemari buruzko saiakeren eta bideo-instalazioen sortzailearen lehen lana hainbat jaialditan saritu dute, besteak beste BAFICIn, eta Nazioarteko Lehiaren Sari Nagusia jaso zuen bertan.
Film labur arrakastatsuak zuzendu dituen Sophy Romvari kanadarrak (Victoria, 1990) Zabaltegi-Tabakaleran erakutsiko du bere lehen film luzea, Blue Heron, Locarnoko Concorso Cineasti del Presente sailean Swatch Firest Feature Award eskuratu berri duena. 90eko hamarkadaren amaieran girotua, Vancouverreko etxe berri batera bizitzera joan diren etorkin hungariarren familia baten esperientzia kontatzen digu.
Alex Russell estatubatuarrak (Chicago, 1990), Beef, The Bear, Interior Chinatown, Dave telesailen (besteak beste) ekoizpenean eta gidoi-idazketan lan egin duenak, Lurker lanarekin parte hartuko du sailean; Russellek zuzendutako lehen film luzea da, Sundance Premieresen estreinatu zen eta Berlinaleko gala berezi batean eman zuten. Théodore Pellerin eta Archie Madekwe ditu protagonista, eta arropa-denda bateko langile bat musika-izar baten zirkulu intimoan nola barneratzen den kontatzen digu.
André Silva Santos portugaldarrak (São João da Madeira, 1990) Curtas Vila do Conde jaialdian Portugalgo lehiaketaren saria irabazi zuen Sol minor / April Tune izeneko bere lehen lanarekin (doluari buruzko film laburra). Zuzendaria Komunikazio Zientzietan graduatua eta Zineman, Dramaturgian eta Zuzendaritzan diplomaduna da.
Zabaltegi-Tabakalerak Gabrielle Stemmer (Boulogne sur Mer, 1991) muntatzaile eta zuzendariaren La Grève / The Strike film ertainaren mundu-estreinaldia hartuko du. Lanak Ovidie idazle eta zuzendariaren La chair est triste hélas obra egokitzen du collage-film gisa. Stemmerren graduazioko film laburra, Clean with Me (2019), zenbait jaialditatik igaro zen (Côté Court, Uppsala, etab.); gainera, Femmes sous algorithmes websailaren egilea ere bada.
Paula Tomás Marques (Oporto, 1994), Elías Querejeta Zine Eskolako ikasle ohia, Nest Sariaren irabazlea izan zen Em caso de fogo / In Case of Fire (2019) film laburrarekin, eta Berlinaleko Perspectives sailean aurkeztu zuen Duas vezes João Liberada / Two Times João Liberada, bere lehen film luzea, Lisboako aktore Joãoren istorioa kontatzen diguna, Liberada antzezten duela, generoarekin konforme ez zegoelako XVIII. mendeko Portugalen Inkisizioak jazarri zuen pertsona bat.
Obra horietaz guztiez gainera, beste lau ere bilduko ditu sailak, ekoizpen espainiarra izanik jada iragarri zirenak duela zenbait aste. Lehenik, Schwesterherz / The Good Sister dugu, Sarah Miro Fischer (Stuttgart, 1993) egilearen lehen lana, Berlinaleko Panorama sailean estreinatua. Beste hirurak mundu-estreinaldi gisa emango dira Zinemaldian: Una película de miedo / A Scary Movie, Sergio Oksmanen (Sao Paulo, 1970) film berria, Zabaltegi-Tabakalera inauguratuko duena; El último arrebato / The Last Rapture, Marta Medina (Valladolid, 1986) gidoigile eta kazetariaren eta Enrique López Lavigne ekoizlearen (Madrid, 1967) lehen obra, eta Lur Olaizola Lizarralderen (Donostia, 1988) Bariazioak / Variations film labur berria, lehiaz kanpo parte hartuko duena.
Arestian azkenik aipatutakoa alde batera utzita, Zabaltegi-Tabakalerako –Donostia Zinemaldiak eta Tabakalera-Kultura Garaikidearen Nazioarteko Zentroak elkarrekin antolatutako saileko– film guztiak Zabaltegi-Tabakalera Saria –horretarako eratutako epaimahai batek emana– irabazteko hautagaiak dira. Saria 20.000 eurokoa da: 6.000 euro zuzendariarentzat eta beste 14.000 euro filma Espainian banatzen duenarentzat.
Udako oporretan, dokumental-zuzendari batek eta hamabi urteko haren semeak Lisboako hotel abandonatu batean hartuko dute ostatu, The Shining filmekoa bezalako hotel huts batean, hain zuzen.
1919ko irailaren 12an, Gabriele D'Annunzio itailiarrak –poeta bitxi eta gerrazaleak– zuzendutako eta hirurehun bat soldaduz osatutako tropa batek eraso egin zuen Fiume portu-hiria –egun Rijeka (Kroazia) deritzona eta Adriatikoan kokatua–, Italiari anexionatzeko asmoz. Hurrengo 16 hilabeteetan, gaur egun historiako setio militarrrik bitxientzat jotzen den jazoera horretan zehar, haren argazki-ekipo ofizialak 10.000 irudi baino gehiago atera zituen.
Tren-bidaia batean, Ariel eta Paulek euren beldur sakonenak zirriborratzen ematen dute denbora. Protagonisten jolasak espero ez zuten norabide bat hartuko du Gilda –bidaiari misteriotsu bat– bien elkartrukean sartzen denean. Alabaina, beldurrarekin duten harremanak ez dirudi, inolaz ere, egiten dituzten marrazki jostakinak bezain tolesgabea.
Tokioko paisaia beti aldakorrean, bi haurride noraezean ibili ohi dira hirian, amaren faltak oinazetuta. Aitaren –arkitekto ospetsu baten– itzulera baliteke adiskidetzeko azken aukera izatea protagonistentzat.
Londresko kaleetan, Mikek –etxerik ez duen gazte batek– bizirik irauteko borrokatu behar du, iraganari aurre egin eta bere egoerari konponbidea bilatzen dion bitartean. Mikeren bizitza marjinaltasunaren eta aldizkako itxaropen-izpien artean igarotzen da. Bere burua deskubritzeko bideari ekiten dion heinean, espero ez zituen baina hasiera berri bat markatu lezaketen aukerak agertuko zaizkio. Urchin erretratu intimo eta hunkigarria da, giza hauskortasunari eta erredentzio-aukerari buruzkoa.
Dídacek hamasei urte ditu eta bizikletaz ari da bidaiatzen Danubio ibaian zehar familiarekin. Egun beroetako batean, ezusteko topaketa batek bidaiaren norabidea aldatuko du: mutiko misteriotsu bat agertuko da uretatik. Presentzia enigmatiko hark zerbait berria piztuko Dídacengan, senideekiko harremana aldatzen hasteaz gain.
"La felicidad film laburrak nire anaia zenarekiko nostalgiari eta oroitzapenari heltzen dio. Hil zenetik, buruan dut anaia uneoro eta oraindik elkartuko gaituen irudiren bat birsortzen saiatzen naiz, zoriontasun-izpiren bat sentiaraziko didana, bere irudia eta nirea batera, eder-ederrak, betierekoak, itzuliko dizkidan irudiren bat". (Paz Encina)
70eko hamarkada. Hiriko argiek erakarria, Jeannek ihes egingo du mendien goialdeko umezurztegitik. Zinema-estudio batean babesa aurkitu eta lekua arakatuko du gauez. Egunez Elurretako erregina pelikula filmatzen dute han, Cristina enigmatikoa izanik haren protagonista. Jeanne berehala geratuko da liluratuta izar eder baina tormentatu harekin. Aktorearen eta neskatoaren artean elkarrenganako lilura sortuko da.
Txinako bizitza marjinatuak ezabatzeko prozesu hazkorraren eta estatu-zaintza zorrotzaren itzaletan, negu gorrian emakume zahar bat desagertuko da bat-batean, eta haren zaintzaile Linek etenik gabeko bilaketari ekingo dio. Linek bilaketan sakontzen duen heinean, bere buruaren eta misterioaren arteko mugak lausotuz joango dira, eta bere patua, hala, argitu nahi duen desagerpenarekin korapilatuz.
Erromani gazte bat hautatu dute telebistan agertzeko, ezohiko dohaina duelako zurrumurrua zabaldu baita. Espektatibak haziz doazen heinean, protagonistaren ezkutuko talentua aurrez aurre jarriko da komunikabideen azterketa distiratsuarekin. Nola gaztearen hala bere ingurukoen lur-jorze isila eragingo du horrek.
Arrebato (1980) zinema espainiarraren kultuzko film handia da gaur egun, eta Iván Zulueta, haren zuzendaria, zinemagile madarikatua. Arrebato izan zen movida delakoaren amaiera aurreratu zuen filma, pelikula ilun eta gordina, estuki lotutako historia eta barne-historia izanik. Arrebatok zinemagilearen beraren bizitzaren aieru gisa balio du. Bere filmetako protagonistek bezala, drogek eta zinemak liluratuta amaituko zuen Zuluetak, desagertzeraino.
Rosek lotura estua du bere anaia nagusi maite Samekin. Emakume batek Sami bortxaketa leporatzen dionean, Roseri anaiaren kontrako ikerketa batean lekukotza emateko eskatuko zaio. Bere osotasun moralaz gainera, kolokan ipiniko du horrek anaiarekiko harremana.
Nagisa eta Natsuo udan elkartzen dira itsasoaldean. Bien begirada hutsak bata bestean islatzen dira elkarri baldarki hitz egiten diotela eta euriak blaitutako ozeanoan barneratzen direla. Neguan, Li –sormen-krisian den gidoilari bat– elurrez estalitako herri batera joan da. Ostatu bitxi eta hondatu bat –Benzo enigmatikoak zuzendua– topatuko du han. Bien elkarrizketek ez dute apenas konektatzen, baina elkarrekin ekingo diote tupusteko abentura bati.
Aliciaren koadernaketa-ikasleak dira Maite, Unai eta Merche. Tailer berean orriak moztu, josi eta itsatsi egiten dituzte, liburuen bizitza luzatzeko. Bakoitzak bere liburuan lan egiten duen bitartean, bizitzaz, doluaz eta horien aldakuntzez solasean aritzen dira.
Emakume gazte armatu bat eta kondizio fisiko bitxiko poeta bat etxe batean bizi dira kanpoko inorekin harremanik gabe. Egun batean, aizto-zorrotzaile batek txirrina jo eta gaztearekin maiteminduko da lehen begiratuan. Poetak uste du bisitaria heriotza dela eta bere bila datorrela. Emakumea haurdun geratu eta haurtxoa izan ondoren, amaren etxera itzuliko da, baina arazo mental larriak ditu hark.
''Botere handi batek erantzukizun handia dakar berekin'', baina heroia oilo soil bat bada, zer gertatzen da? Oilasko-abeletxe batetik ihesean, oiloa eraistear den jatetxe baten patioan babestuko da. Hor maitasuna topatuko du, ordena hierarkiko bati aurre egingo dio eta borroka egingo du bere arraultzak nagusi diruzale batetik babesteko. Ama izateko bere borroka dibertigarri baina hunkigarriak giza bizien emakida konplexuak islatzen ditu, baita borroka isilak ere.
Hiru haurridek zaldun baten antzeko figura bat sortu eta geziz josiko dute. Urtaroak igaro ahala, hiru protagonisten bizitzei behatuko diegu, euren sorkuntza errealista sortu eta suntsitzen duten bitartean.
Apenas ikusitako eta luzaroan ahaztutako material baten medioz, Alfredo Stroessnerrek Paraguain ezarritako diktaduraren ezkutuko makineria azaleratzen du dokumental honek, historiako erregimen luzeenetakoa izanik. Propaganda, nazioarteko proiekzioa etab. erakutsiz, pelikulak agerian uzten du nola eratu zuten boterea komunikabideek, memoria kontrolatzeaz eta egun ere dirauen ondarea taxutzeaz gainera.
Laurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran, zortzi urteko Sasha eta bere familia (etorkin hungariarrak) Vancouver uharteko etxe berri batera joango dira bizitzera. Familiaren bizitza berria oztopatu egingo du Jeremyren –seme nagusiaren– jokabide geroz eta arriskutsuagoak.
Goranzko pop-izar bat topatzen duenean, hogeitaka urteko saltzaile batek aprobetxatu egingo du jende ospetsuen artean aurrera egiteko. Alabaina, adiskidetasunaren eta jarraitzaile izatearen arteko muga lausotuz doan heinean (ia desagertu arte), sarbidea eta gertutasuna hil ala biziko arazo bihurtuko da.
Udaberriaren hasiera. Sonata bat, gutun bat, buket bat. Tren bat geldoki doa aurrera São João da Madeira izeneko herri txiki baten paisaian zehar, Portugaleko iparraldean. 38 urteko Samuelek txirula-irakasle gisa lanean ematen ditu egunak, baita bere emazte Luísaren heriotza goiztiarragatiko dolu-errituetan ere (musikari dedikatu zioten biek bizitza). Anaia bisitatu ondoren, Samuelek dilema bati egin beharko dio aurre.
Artxiboko irudien muntaketa baten eta Ovidieren La chair est triste hélas testuaren irakurketaren medioz, pelikulak txikitu egiten du eredu heterosexuala, intimoa eta, aldi berean, politikoa den istorio batean.
João Liberadari buruzko pelikula biografiko bateko protagonista da; generoarekin konforme ez zegoenez, Inkisizioak jazarri egin zuen Liberada. Zuzendariaren paralisi misteriotsuaren ondoren, João amets aztoragarriak izaten hasi eta Liberadaren istorioa ohoretzeko borrokatuko da.
Bideoak
Irudiak
Astelehenetik ostiralera: 09:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 19:00etara